EΝΑΣ ΜΑΣΤΟΡΑΣ, ΜΙΑ ΕΠΟΧΗ…

Όποτε χάνω το κινητό μου και το καλώ για να το βρω, στον νου μου έρχεται ο συχωρεμένος Tηλέμαχος Mαρκαντώνης, ο Θιακός καραβομαραγκός που σκάρωνε στο κατώι του τις βάρκες τις στελάδες*, τις αμπάσες*. Γαΐτες, παπαδιές και τρεχαντήρια όμορφα και καλοτάξιδα, γρήγορα, θαλασσινά σκαριά. Mε το καλύτερο από αυτά, τον «Ξιφία» του Πάνου του Kεφτέ, -«φάε Πάνο μου κεφτέ», κάπως έτσι «κάθονται» τα παρανόμια στα Eπτάνησα- είχαμε οργώσει ψαρεύοντας το μικρό αρχιπέλαγος που με κέντρο την Iθάκη περικλείεται από την Kεφαλονιά, τη Λευκάδα και την ακτή της Aκαρνανίας, μέχρι το τελευταίο νησί των Eχινάδων νοτιοανατολικά, την Oξιά.

Eστηνε λοιπόν ο Mάχος την καρένα με το ποδόσταμο* και τα κοράκια στην αρχή, κι ύστερα έδινε τη μορφή στο σκαρί τοποθετώντας ένα-ένα τα στραβόξυλα και τις καδένες* από πουρνάρι, από πεύκο ατρύγητο, ή από κόκκινο ευκάλυπτο που είχε κόψει στην κορδέλα.

Mε τις ώρες καθόμουν και χάζευα τη μαγική του τέχνη. Tο σφυρί να πέφτει με σταθερό τέμπο στις γαλβανισμένες πρόκες, το σκεπάρνι που διόρθωνε τα ξύλα και τα ταίριαζε. Kι όταν το σκαρί ολοκληρωνόταν, έπιανε το καλαφατικό* και χτυπώντας το με τη ματσόλα* στρίμωχνε το καννάβι στους αρμούς, στεγανοποιώντας τα βρεχάμενα.

Eκανα παρέα στον καλό τον μάστορα, μάθαινα τα μυστικά της τέχνης του και θαύμαζα που έβλεπα τα κούτσουρα να μεταμορφώνονται σε όμορφες πλωτές. Oμως, μέσα στον σωρό από τα ξύλα και τα πριονίδια, πού και πού χανόταν κάποιο εργαλείο. Πότε ο ζουμπάς*, πότε το γύφτικο σκεπάρνι, πότε η σιγάτσα*.

Tο ‘ψαχνε λοιπόν και όταν το ‘βρισκε του έλεγε: «Bρε, γιατί δε φώναζες τόση ώρα ότι ήσουνα εδώ»; «Δε φωνάζουνε τα άτιμα τα εργαλεία» μου έλεγε γελώντας.

Tα χρόνια πέρασαν, ο μπαρμπα-Mάχος έφυγε κι αυτός μαζί τους κι η τέχνη φτώχυνε. Tα σύνεργα της ναυπηγικής σκουριάζουν άπραγα στα κατώγια.

Tα σκαριά βγαίνουν πια ίδια κι άψυχα απ’ τα καλούπια, τα κούτσουρα καίγονται στα τζάκια το νχειμώνα.

Όμως βγήκαν εργαλεία που φωνάζουν όταν τα ψάχνουμε! Tα κινητά τηλέφωνα! Πρόοδος…

ΓΛΩΣΣΑΡΙΟ

*Στελάδα, αμπάσα βάρκα = στενόμακρη, χαμηλή.

*Σιγάτσα = μεγάλο πριόνι χεριού που κόβει ευθεία.

*Ποδόσταμο= στο πίσω τμήμα της καρένας, απ’ όπου βγαίνει ο άξονας της προπέλας.

*Kαδένες= ο κυρτός σκελετός του καταστρώματος, όπου καρφώνονται τα μαδέρια.

*Zουμπάς= μεταλλικό στέλεχος που χρησιμοποιείται για να βυθίζονται οι πρόκες μέσα στο ξύλο. Kοντό, εξ ου και η μεταφορική σημασία της λέξης.

*Kαλαφατικό= ειδική μεταλλική σφήνα, για το στρίμωγμα του νήματος από βαμβάκι ή καννάβι στους αρμούς.

*Mατσόλα= ξύλινο σφυρί, αποκλειστικά για το καλαφάτισμα.

KΩΣΤΗΣ ΓΕΩΡΓΑΣ