ΕΠΙΦΑΝΕΙΣ ΙΘΑΚΗΣΙΟΙ (Β΄ ΜΕΡΟΣ) – ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΙ – ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ

Σε τούτο το κεφάλαιο θα περιλάβουμε μόνο όσους έχουν πια περάσει στην καλύτερη ζωή. Όσοι δεν φαίνονται, είναι μόνο από δική μας άγνοια, αλλά και από έλλειψη πληροφοριών.
Χωρίς αμφιβολία η Ιθάκη έθρεψε επιφανείς άνδρες που διακρίθηκαν όχι μόνο μέσα στο νησί μας αλλά και σε άλλα μέρη του Ελληνισμού και στο εξωτερικό γενικότερα. Από το λαό της Ιθάκης βγήκαν επιστήμονες, κληρικοί, άνθρωποι των γραμμάτων καθώς και αγωνιστές της Ανεξαρτησίας. Γι’ αυτό, θεωρούμε σκόπιμο να καταχωρίσουμε σε τούτο το πόνημα ό,τι ξέρουμε ή ακούσαμε και ό,τι βρήκαμε γραμμένο σε ιστορήματα, διατριβές, εγκυκλοπαίδειες, ώστε το βιβλίο αυτό να γίνει για τους επερχόμενους όσο δύναται πιο ακριβές και πληροφοριακό.

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΔΡΑΚΟΥΛΗΣ
Ιθακήσιος Ιερολοχίτης. Σκοτώθηκε σαν εκατόνταρχος στη μάχη του Δραγατσανίου, στις 7 Ιουνίου 1821. Αρχικά, εργαζόταν σαν υπάλληλος ελληνικού οίκου στην Οδυσσό. Εκεί μυήθηκε από τους πρώτους εις τα της “Φιλικής εταιρείας” από τον συμπατριώτη του Νικόλαο Γαλάτη, πριν από τη μετάβαση του τελευταίου στην Πετρούπολη. Υπήρξε ενθουσιώδης Φιλικός και εργάσθηκε γι’ αυτό με πολύ ζήλο. Για να διαγείρει τον ενθουσιασμό των ομογενών στην Οδησσό, έλαβε μέρος σε αλληγορική παράσταση θεατρικού έργου με τίτλο “Ελλάς αλυσωμένη”. Το 1820 ευρισκόμενος σε συνεννόηση με τον Υψηλάντη, άρχισε την στρατολογία του Θηβαϊκού λόχου που επρόκειτο σύντομα να ονομασθεί “Ιερός Λόχος” με αποστολή την απελευθέρωση της πατρίδος. Κατά τον καταρτισμό του σώματος έλαβε τον βαθμό του εκατόνταρχου και τέθηκε κάτω από τις άμεσες διαταγές του Υψηλάντη. Βοήθησε πολύ με την ευφράδεια που είχε, γιατί ενθουσίαζε τα πλήθη. Έλαβε μέρος σε όλες τις περιπέτειες του Ιερού Λόχου στις παραδουνάβιες περιοχές. Πολέμησε με γενναιότητα στη μάχη του Δραγατσανίου, όπου, αφού επανειλημμένα τραυματίσθηκε, πέθανε από χτύπημα λόγχης.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΡΑΒΙΑΣ Ή ΚΑΡΑΒΙΑΣ
Ήταν γιος του ιερέα Ευσταθίου Καραβία – Τσεμπέρη. Γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1773, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα, συναναστρεφόμενος με τους κατά την εποχή εκείνη ελεύθερα καταφεύγοντες αρματωλούς και κλέφτες από την έναντι Στερεά Ελλάδα, τονώθηκαν τα πατριωτικά του φρονήματα. Ανδρωθείς πήγε στην Κωνσταντινούπολη και κατόπιν για αρκετά χρόνια έμεινε στη Μολδαβία εργαζόμενος. Στη συνέχεια πήγε στη Ρωσία, κατατάχτηκε στο ρωσικό στρατό, όπου έφτασε στο βαθμό του καπετάνιου (λοχαγού) και έλαβε μέρος στους κατά της Τουρκίας πολέμους (1806-1812). Κατά τη διαμονή στην Μολδαβία, είχε τιμηθεί από τους ηγεμόνες Καρατζά και Αλεξ. Σούτσο με το αξίωμα του Γκιουλέραγα. Όταν παραιτήθηκε από τη θέση του αυτή, διήγε ήσυχο βίο στα κτήματά του, μέχρι το 1819 που μυήθηκε στα της Εταιρείας. (Αλεξ. Παΐζης. Ημερολ. Ιθάκης, 1929). Περί του Καραβιά έχουν γράψει οι ιστορικοί του Αγώνα με λεπτομέρειες. Μετά την Ανεξαρτησία κατοίκησε στη Σύρο και πέθανε το 1830.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΓΑΛΑΤΗΣ
Ένα από τα σημαντικότερα μέλη της Φιλικής Εταιρείας, γόνος παλαιάς οικογένειας της Ιθάκης. Το 1816 έφτασε στην Οδησσό, όπου γνωρίστηκε με τον Σκουφά, που τον μύησε στη Φιλική. Πολλά ειπώθηκαν και γράφτηκαν γι’ αυτόν και αρκετά απ’ αυτά δεν είναι καθόλου τιμητικά, μολοντούτο άλλοι ιστορικοί λέγουν τα αντίθετα. Πάντως αφού δεν αποδείχτηκε καμία προδοσία, δεν στέκει να τον κατηγορούν για προδότη, η δε περί αυτού μελέτη που έγραψε ο Μελάς έχει πολύ ενδιαφέρον. Τον Γαλάτη εφόνευσε ο Δημητρόπουλος στην Ερμιόνη, λέγεται δε οτι η ενέργεια αυτή ήταν διαταγή της Ανώτατης Αρχής της Φιλικής Εταιρείας. Αυτό έγινε το 1819.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΕΥΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ
Γεννήθηκε στον Σταυρό της Ιθάκης το 1780 και ήταν γιος πλοιάρχου σ’ ένα από τα δώδεκα καταδρομικά του Λάμπρου Κατσώνη, όταν αυτός πολεμούσε τους Τούρκους κατά τον πόλεμο της Αικατερίνης Β’ (1786-1789). Ο Διονύσιος Ευμορφόπουλος ακολούθησε το πατρικό επάγγελμα και έφτασε πλοίαρχος σε ιδιόκτητο πλοίο, όπως γράφει ο ίδιος σε απομνημονεύματά του: “Το πρώτον μου έργον ήμουν θαλασσινός. Διέτρεξα εις διάφορα μέρη ως πλοίαρχος εις ιδιόκτητον πλοίον…” Ορκίστηκε Φιλικός τον χειμώνα 1818/19 και έμεινε στο Γαλάτσι της Ρουμανίας όπου άρχισε τη δράση του σε συνεργασία με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Έλαβε μέρος στις μάχες του Δούναβη και Προύθου καθώς και σε επιχειρήσεις έξω στη Βλαχία. Κατέβηκε στην Ελλάδα και έλαβε μέρος στις μάχες των Δερβενίων υπό τον Κολοκοτρώνη, και σε πολλές άλλες όπως στο Βαλτέτσι, Αιτωλικό, τα Τρίκορφα, στην Πάτρα και στο Αγινόρος. Πολέμησε και σε άλλα σημεία της Πελοποννήσου και της Στερεάς, μαζί με τον Γκούρα, Μακρυγιάννη, Κριεζώτη, όπως επίσης με τον Καραϊσκάκη στις μάχες της Ακρόπολης. Συνεργάσθηκε και με τον Παπαφλέσσα, τον Νικηταρά, κ.ά. Τραυματίσθηκε επανειλημμένα. Έγινε αρχηγός του Επτανησιακού στρατού και συνεργάσθηκε με τον στρατηγό Τσωρτς. Για την πολεμική του δράση τιμήθηκε από την Προσωρινή διοίκηση της Ελλάδας που τον ονόμασε στρατηγό, την 25η Μαρτίου 1824. Κατά τους εμφυλίους πολέμους έγινε απόπειρα να τον δολοφονήσουν, ωστόσο μόνο τον αδερφό του κατόρθωσαν να φονεύσουν.
Μετά την απελευθέρωση κατατάχθηκε στο στράτευμα σαν συνταγματάρχης της Φάλαγγας. Τον προήγαγαν σε υποστράτηγο του σώματος αυτού την 25η Μαρτίου 1861 δια Β.Δ. και την 5η Απριλίου ι.έ. πέθανε στην Πάτρα. Στη χήρα του Ελένη χορηγήθηκε μηνιαία σύνταξη δρχ. 85,25.
(Βλ. Απομνημονεύματα Αγωνιστών του 1821, τόμος 20ός σελ. 5/26 και Ημερολόγιο Ιθάκης 1928, σελ. 195-196).

ΙΩΑΝΝΗΣ Χ. ΤΡΙΛΙΒΑΣ
Αντιστράτηγος που γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1870. Σπούδασε εις το Σχολείο Υπαξιωματικών, από το οποίο αποφοίτησε με το βαθμό του ανθυπολοχαγού του πεζικού. Αργότερα σαν λοχαγός εκπαιδεύτηκε στη Γαλλία. Υπηρέτησε για χρόνια στη χαρτογραφική υπηρεσία και μετέσχε του πολέμου του 1897 σαν ανθυπολοχαγός, του δε Βαλκανικού σαν λοχαγός και ταγματάρχης. Κατά τον Παγκόσμιο Πόλεμο διοίκησε σαν συνταγματάρχης τη μεραρχία Σερρών, και στη Μικρασιατική εκστρατεία την V μεραρχία. Προήχθη στο μέτωπο σε υποστράτηγο. Στην Επανάσταση του 1922 διατέλεσε για λίγο αρχηγός της Χωροφυλακής, τον επόμενο χρόνο τέθηκε σε αυτεπάγγελτο αποστρατεία. Ανακλήθηκε το 1927, προήχθη σε αντιστράτηγο και διορίσθηκε διοικητής του Δ’ Σώματος Στρατού και πρόεδρος του Συμβουλίου των Αντιστρατήγων. Αποστρατεύθηκε το 1928. Υπήρξε για χρόνια Πρόεδρος της Ενώσεως των Ιθακησίων.

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΦΛΩΡΙΑΣ
Στρατηγός εκ Κολιερής της Ιθάκης. Γεννήθηκε το 1870. Το 1906, σαν ανθυπολοχαγός, έλαβε μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα, παραμένοντας μέχρι το 1909 σαν γραμματέας του προξενείου. Σαν καπετάν – Νούτσος, αγωνίσθηκε επικεφαλής σώματος κατά των κομιτατζήδων στην περιοχή Σερρών και πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες. Μετέσχε των Βαλκανικών Πολέμων, του Παγκοσμίου και του Μικρασιατικού και αποστρατεύθηκε με τον βαθμό του αντιστρατήγου. Πολιτευόμενος στις Σέρρες, εξελεγόταν συνεχώς βουλευτής σε οποιαδήποτε παράταξη και αν ανήκε. Διετέλεσε γενικός Διοικητής Θράκης και Αρχηγός της Χωροφυλακής.

ΕΠΑΜΕΙΝΩΝΔΑΣ ΒΡΕΤΤΟΣ
Γεννήθηκε στην Ιθάκη το 1900. Αντιστράτηγος ε.α. το 1960. Διετέλεσε διευθυντής Α2 Γ.Ε.Σ., διοικητής Σχολής Πυροβολικού, Χ. Μεραρχίας, Στρατηγείου Κεντρικής Ελλάδος και υπαρχηγός Γ.Ε.ΕΘ.Α. (1959-60). Διετέλεσε Στρατιωτικός Ακόλουθος στο Βελιγράδι. Επίσης Πρόεδρος της Ενώσεως των Απανταχού Ιθακησίων.

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΚΩΝ. ΚΟΛΑΙΤΗΣ

Συνεχίζεται

Φωτογραφία κειμένου: ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΕΥΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ, Ελαιογραφία, Αθήνα, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.