Η ΙΘΑΚΗ ΤΟΥ ΧΟΡΕΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΤΕΛΕΙΟΤΗΤΑ

Η Πορτογαλίδα χορογράφος Τάνια Καρβάλιο έρχεται για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Αθηνών με την παράσταση «Weaving Chaos», μια ελεύθερη και προσωπική ματιά πάνω στην Οδύσσεια.

Τι μπορεί να συνδέει την Οδύσσεια του Ομήρου με την Πορτογαλίδα χορογράφο Τάνια Καρβάλιο; Ούτε και η ίδια θέλησε να μας το αποκαλύψει. Τουλάχιστον, όχι πριν από την παράστασή «Weaving Chaos» («Το χάος που υφαίνεται»), που θα παρουσιάσει στην «Πειραιώς 260» (αύριο και την Κυριακή), καλεσμένη για πρώτη φορά του Φεστιβάλ Αθηνών.

Αρχικά ως μέλος της πανκ καλλιτεχνικής κολεκτίβας Bomba Suicida και αργότερα ως ανεξάρτητη δημιουργός, η Καρβάλιο χορεύει, ζωγραφίζει, συνθέτει. Στην Ελλάδα είχε βρεθεί και το 2014, με την παράσταση «Sincopa» στο 6ο Arc for Dance Festival. Φέτος, χορογραφεί τη δική της ματιά πάνω στο ταξίδι του Οδυσσέα προς την ομηρική Ιθάκη.

Δώδεκα χορευτές επί σκηνής, με περίεργες πόζες που θυμίζουν εξπρεσιονιστικούς πίνακες και αναγεννησιακά φρέσκο, ενσαρκώνουν μια σειρά χαρακτήρων από την Οδύσσεια. Επηρεασμένη φανερά από την ανεξάντλητη δραματική εικονοποιία του έπους, η Καρβάλιο ανασυνθέτει επί σκηνής ένα πολυάνθρωπο γλυπτό, λίγες ημέρες μετά την έκθεση με πραγματικούς ζωγραφικούς πίνακες και γλυπτά της ίδιας, στη Λισαβόνα.

• Παρατηρώντας τη δουλειά σας, φαίνεται πως ζωγραφίζετε όπως χορογραφείτε και χορεύετε όπως παίζετε πιάνο. Τι υπερισχύει;

Ξεκίνησα χορό από πέντε χρόνων, θέλοντας να ασχοληθώ με κάτι απολύτως δημιουργικό. Ενιωθα πως ο χορός ήταν η ζωή που έπρεπε να ζω. Ισως να είναι το «πεπρωμένο» μου. Εξάλλου, ο εθνικός χορός της Πορτογαλίας, το fado, πεπρωμένο σημαίνει. Ωστόσο, από πολύ νωρίς ήξερα ότι δεν θα ήμουν μόνο χορεύτρια, αλλά και χορογράφος. Χρειάζομαι τη δημιουργία, αλλά με τους δικούς μου όρους, είτε αφορά τον χορό είτε άλλα είδη τέχνης. Η διαφορά με τον χορό είναι πως στα χορογραφικά μου έργα μπορώ να επιλέξω τη μουσική, να δημιουργήσω ζωντανά γλυπτά με τα σώματα ή να φωτίσω μια σκηνή ώστε να μοιάζει με ζωγραφικό πίνακα. Ετσι τα συνδυάζω όλα.

• Πράγματι, στο «Weaving Chaos», κάθε σκηνή μοιάζει ζωγραφικός πίνακας εξπρεσιονιστή καλλιτέχνη.

Η ζωγραφική με έχει επηρεάσει σημαντικά. Ειδικά η περίοδος της Αναγέννησης. Τότε, οι καλλιτέχνες συνήθιζαν να ζωγραφίζουν τα σώματα το ένα πάνω στο άλλο, δημιουργώντας μια ιδιότυπη αίσθηση προοπτικής και εκπέμποντας ένα σάστισμα, μια παραζάλη. Οι εκφράσεις επίσης είναι πολύ έντονες και αυτό ζητάω και από τους χορευτές μου. Η λογική της αναγεννησιακής τεχνοτροπίας μού δίνει τρομερές δυνατότητες συνεχών εναλλαγών και της δικής μου οπτικής.

• Πώς προσεγγίζετε το θέμα του Νόστου;

Η αλήθεια είναι πως δεν είμαι καθόλου σίγουρη για το πώς θα φτάσει στους θεατές η προσέγγισή μου στο κύριο θέμα της Οδύσσειας, που είναι φυσικά η επιθυμία του Οδυσσέα να επιστρέψει στην Ιθάκη. Εχω δει πολλές και ποικίλες αντιδράσεις. Από την άλλη, δεν μπορώ να δώσω μια σαφή απάντηση στο ερώτημα, γιατί δεν λειτουργώ μέσα σε απτά, δομημένα πλαίσια. Πιστεύω πως, αν ήξερα ακριβώς γιατί κάνω ό,τι κάνω, πολύ απλά θα σταματούσα να το κάνω. Αυτό που μας διαφοροποιεί ως καλλιτέχνες είναι πως μπορούμε να κάνουμε σχεδόν ό,τι θέλουμε, χωρίς να είμαστε απολύτως ακριβείς σε προθέσεις και στόχους. Για μένα, όλα αναδύονται από τα βάθη της ύπαρξής μου και με κάποιο τρόπο κατορθώνουν να φτάσουν στον θεατή. Υπάρχει μια εξωτερική επικοινωνία σκέψεων και συναισθημάτων, που, ωστόσο, παραμένουν στην ουσία τους απόκρυφα.

• Γιατί την Οδύσσεια; Και γιατί η τόση επανάληψη κινήσεων στην παράσταση;

Δεν είναι πως ταυτίζομαι με κάποιον από τους ήρωες στο έπος. Θέλησα, όμως, να ταυτίσω τους χορευτές μου με τα πρόσωπα, τον Οδυσσέα, την Πηνελόπη κ.λπ., υπό την έννοια πως η Ιθάκη για κάθε χορευτή είναι η επίτευξη της τελειότητας και με αυτό παλεύουν ώς το τέλος της καριέρας τους. Για να το καταφέρουν αυτό, για να φτάσουν στην «Ιθάκη», εξασκούνται ξανά και ξανά, τα ίδια και τα ίδια κάθε μέρα, χωρίς διάλειμμα. Γι’ αυτό και η επαναληπτικότητα της χορογραφίας στην παράσταση. Και κάτι ακόμα: όπως ο Οδυσσέας κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του κουράζεται καθώς περνάει ο καιρός, απογοητεύεται και ο νόστος του αυξάνεται, έτσι κι εγώ δημιούργησα μία σειρά χορευτικών κινήσεων που φέρνουν στον νου χορευτές του μπαλέτου, που έχουν πλέον αποσυρθεί κουρασμένοι και ίσως απογοητευμένοι. Αλλά καθώς κινούνται φαίνεται πόση επίγνωση έχουν για το σώμα και την έκφρασή τους. Ακόμη επιθυμούν την τελειότητα.

• Η αλήθεια είναι ότι «Weaving Chaos» θα μπορούσε να είναι καλός τίτλος για την κατάσταση της Ελλάδας σήμερα…

Μπορεί να είναι κι έτσι, αν και πραγματικά προσπαθώ να μην με επηρεάζουν τα προβλήματα της Ευρώπης και να αφοσιώνομαι στα δικά μου οράματα, στα οποία η λέξη «λιτότητα» δεν υπάρχει. Ούτε πνευματική ούτε όσον αφορά τη σωματική ενέργεια ή την ψυχική ενάργεια. Υπάρχει βέβαια σε όλους τους υπόλοιπους τομείς της καθημερινότητάς μου, αλλά όχι στους δημιουργικούς. Πάλι καλά. Οσο για το ίδιο το έργο, εύχομαι το «χάος» μου αυτό να συνεχίσει να «υφαίνεται» για πάντα.

Info: 27-28 Ιουνίου, στις 21.00, στην Πειραιώς 260, Κτίριο Η. Πληροφορίες στο http://greekfestival.gr.

Συντάκτης: ΝΟΡΑ ΡΑΛΛΗ

http://www.efsyn.gr