ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΧΟΡΟΣΤΑΤΟΥΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΑΛΜΟΥ

Η ΤΟΥΡΤΑ ΤΟΥ ΚΗΠΟΥ ΜΑΣ
Ο Κώστας ο Πάλμος, ο υπερ – θιακάς εμβελείας ξωησάνος, στους δοξαστικούς χρόνους του με τα κινηματογραφικά και κοινωνικά του δρώμενα στη διάρκεια της μεταπολεμικής τους απογείωσης, ήταν ένας εμπνευσμένος και μπριόζος δημιουργός κεφιού. Κούρδιζε ή καθόριζε τον παλμό της διασκέδασης στα μέτρα της δικής του πρωτότυπης έμπνευσης προσφέροντας τη λύτρωση απ’ την καθημερινότητα. Ένας άνθρωπος ανεξάντλητος σε ιδέες που ό,τι σκαρφιζόταν τ’ οργάνωνε με φαντασία κι ανεπανάληπτες εκπλήξεις. Έτσι ή κάπως έτσι, είχα αποτυπώσει τη χυμώδη προσωπικότητά του από εμπειρίες κι ακούσματα, από τα χρόνια τα προπολεμικά.
Εκείνη τη χρονιά, ο πρωτοχρονιάτικος χορός στο Μορφωτικό, στο Βαθύ, έσπασε κάθε ρεκόρ προσέλευσης, κεφιού, μουσικής και άλλης πανδαισίας. Ήταν άραγε ο καινούριος χώρος μιας καινούριας ζωής με καινούρια δεδομένα; ήταν το αναστημένο απ’ τα ερείπια, ξεθαρρεμένο μετασεισμικό πνεύμα; ήταν οι οργανωτές και ο σκοπός; Το αποτέλεσμα μετρούσε και το μέτρημα ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Το σαξόφωνο του Μητσόλη σφιχταγκαλιασμένο με τη σαγήνη, το ακορντεόν του Θόδωρου με το ερωτικό νανούρισμα, το βιολί του Μεμά δεμένο με τους κτύπους της καρδιάς και η γκρανκάσσα του Γρινιόλα να υπαγορεύει τον παλμό του αισθησιασμού, συνεξέπεμπαν τις πιο γλυκές, τις πιο παθιάρικες μελωδίες και ξεσήκωναν και τους πιο ανασούμπαλους, που δοκίμασαν την αγαρμποσύνη τους σ’ όλα τα είδη των χορών της ευρωπαΐζουσας θιακιάς χοροκουλτούρας!
ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΧΟΡΟΣΤΑΤΟΥΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΑΛΜΟΥ (4)
Οι καντρίλιες, οι μαζούρκες, τα βαλς, τα ταγκό και τα φοξ-τροτ, αλλά και οι σάμπες, οι ρούμπες, όλα στη θιακιά της παραλλαγή, σύμφωνα με το στυλ που κήρυττε το θιακό χοροδιδασκαλείο και εισέπραττε ο θιακός οίστρος, έδωσαν και πήραν, ως τις πρώτες πρωινές ώρες, χωρίς ανάπαυλα. Η χορευτική ελληνικότητα εκφράστηκε με μιάμιση ώρα καλαματιανού, τσάμικου και συρτού, αλλά γι’ άλλη μια φορά το ταγκό – το κολλητό – όπως το αποκαλούσαν απαξιωτικά οι θιακο – αιτωλοακαρνάνες – προκαλούσε ομαδική ασφυξία στην πίστα με τα σφιξίματα, τους χαριεντισμούς, τα σαλιαρίσματα, ως και τις ακούσιες ή εκούσιες εκτονώσεις ερωτικών βαλβίδων ή και ανοίγματα ασφαλιστικών (με την ισχύουσα τότε ναυτική ορολογία). Στα εκατό ζευγάρια μάτια της πίστας, όπως το σχολίασε ο Γρινιόλας με το Ζαρόγιαννη κι επαλήθευσαν κι άλλοι γνωστοί χορό – σχολιαστές, τα εξήντα ήταν αυτάρεσκα γλαρωμένα και φαινομενικά επιδεκτικά σε οπτικές ατασθαλίες, τα είκοσι ερωτικά αποχαυνωμένα και μόνο τα υπόλοιπα είκοσι φυσιολογικά αδιάφορα έως βαριεστημένα. Οι σχετικές απόψεις σφραγίστηκαν με σφραγίδες σοβαροφάνειας, κακεντρέχειεας και κοινωνικής κριτικής της εποχής.
Για τους οργανωτές, το κοινό εκείνης της βραδιάς, ήταν το καταλληλότερο, το προσφορότερο ανθρώπινο υλικό για ν’ αντιδράσει στην επιτυχή έκβαση της λοττερίας, στην πλειοδοσία των τζάντζαλων των μαγαζιών που προσφέρονταν για να βρουν επί τέλους την τύχη τους, όπως το έθετε ο μπάρμπα Στάθης ο Σφυρής. Το συγκεκριμένο βράδυ το ενδιαφέρον της πλειοδοσίας επικεντρώθηκε στην πολυδιαφημισμένη τούρτα του Πάλμου. Η τούρτα είχε πάρει την τελική της εξεζητημένη μορφή στα ενδότερα του εργαστηρίου του Ξυνή και δεν διέθετε απλώς το λεγόμενο κερασάκι αλλά όπως άφηναν τεχνηέντως να διαρρεύσει ολόκληρο οπωρόκηπο! Γι’ αυτό άλλωστε και διαφημίστηκε ως η τούρτα του κήπου σας κι άλλοι, κάπως πιο πληροφορημένοι προφανώς, την είπαν η τούρτα με τις εκπλήξεις του κήπου σας, κάτι που προσέθετε μυστηριακό βάρος στην υπόθεση!
ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΧΟΡΟΣΤΑΤΟΥΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΑΛΜΟΥ
Ο Πάλμος ως χαρισματικός διαφημιστής, ήξερε να κεντρίζει το ενδιαφέρον, κι είχε φροντίσει να πλασάρει την πρωτότυπη τούρτα του με υπέργλυκους, εγκωμιαστικούς ψιθύρους που πλασαρίστηκαν καταλλήλως από συγκεκριμένες – κατά Ιουστινιανήν – μέλισσες του κουτσομπολιού. Η τούρτα του Πάλμου έμελλε να γίνει το εντυπωσιακό κλου μιας κεφάτης βραδιάς, και πράγματι, στο τέλος, εκείνη η πλειοδοσία, με τις προτροπές του ίδιου και της κλίκας του, ξεπέρασε κάθε όριο προσφοράς και κατακυρώθηκε στον πανευτυχή και υπερήφανο πλειοδότη και την ερρίτιμη κυρία του (φανατική των … Παλμικών αναταράξεων ή εκπλήξεων), κάτω απ’ τα εκκωφαντικά κτυπήματα της γρανκάσας του Γκρινιόλα.
Ο Πάλμος σε στιγμές μαιτρ των μαιτρ, με λευκή πετσέτα στο αριστερό μπράτσο, αεράτος και με μια απαστράπτουσα τραπεζομάχαιρα στο δεξί, κατέφθασε στο τυχερό τραπέζι. Μετήλθε όλα τα κόλπα προσέγγισης και προδιάθεσης και με μια μικρή τελευταία ιπποτική κίνηση παρέδωσε το μαχαίρι στην ωραιότατη κυρία της παρέας που πλειοδότησε. Εκείνη, που όπως έλεχθει, έδειξε να ξελιγώνεται, πιάνοντας και λίγο απ’ τα δάκτυλα του Πάλμου, βύθισε τα μάτια της στα δικά του, σηκώθηκε χαριτωμένα έως τσαχπίνικα κι έμπηξε το μαχαίρι στην καρδιά της πανέμορφης τούρτας, με κινήσεις, που πάλι όπως ελέχθη, παρέπεμπαν στις φαντασιώσεις της! Το πρώτο κομμάτι σερβιρίστηκε στον πλειοδοτήσαντα σύζυγο που σαστισμένος παρακολουθούσε μ’ όλους τους άλλους την τουρτο – τελεστία. Και ξαφνικά μια περίεργη μπόχα κατέκλυσε τον γύρο χώρο… μπόχα γνωστή, αλλά απρόσμενη! Άναψαν κι έλαμψαν υποψιασμένες ή ανύποπτες ματιές και σκάσαν τα ψιμόγελα των υποψιασμένων. Οι περισσότεροι, μπέρδεψαν προς στιγμή, την πηγή εκπόρευσης κι εξαιρούσαν εαυτούς κι αλλήλους από την απρεπή έκκληση γνωστού αερίου. Δεν ήταν δυνατόν να επαληθευθούν οι δύο απ’ τους δέκα της παρέας κι όμως είχαν δίκιο όταν διέκριναν και πιστοποίησαν το περιεχόμενο που ξεπρόβαλλε κάτω από τις παχιές κρούστες και τα στολίδια του Ξυνή. Δεν ήταν παρά ένα τεράστιο, κρουστό, βρασμένο κουνουπίδι, που είχε μεγαλώσει με φροντίδα στο μποστάνι του Μπιρολένη, κι απελευθέρωνε τα παγιδευμένα γνωστά, δύσοσμα αέριά του!
Ένα πανόστιμο φιάσκο παλμέικης, αλληγορικής έμπνευσης σφράγισε τον χορό με την μυρωδιά του. Ένα φιάσκο με πολλές προεκτάσεις και πολλές παραπομπές ακόμα και σε ακατονόμαστες πομποφάνειες, που και τότε κοσμούσαν με την κεκαλυμμένη τους παρουσία κι εκείνη την κοινωνία!
– Δεν κατάλαβα γιε τι τους μύρισε και κάναν τις ξινισμένες… για φαντάσου! είπε με πειστική απορία ο Μεμάς ο Σκάρος στον Ζαρόγιαννη, μέσα στο φαρμακείο του Λευτέρη του Καραβία, που συγκατένευσε στην απορία, τρίβοντας με το γουδί του, την τελευταία φρέσκια συνταγή του γιατρού του Κολυβά.
– Σας την έφερε ο Ξωισάνος, Μάσο μου… είπε ο Μελανούρης στον Μηλιορίνη, που εγκατέλειψε την προσφορά για ένα τάληρο από τον πλειοδότη κι είχε προσφέρει τις μεταφορές και τους πάγους για το χορό.
– Λίαν συμβολικό το ξεσκέπασμα της τούρτας του Πάλμου… αυτό κι αν δεν αποτελεί αντικείμενο διδασκαλίας! συπλήρωσε ο Ιουστινιάνης στην παρέα των περιπατητών της πλατείας, υπομειδιώντας σαρδονείως (για τα θλιβερά της κοινωνίας υπονοούμενα!)

Αφήγηση Τζοβενίας Βαρβαρήγου στο ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΙΖΗ – ΔΑΝΙΑ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΧΟΡΟΣΤΑΤΟΥΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΑΛΜΟΥ (2)

Η ΒΕΝΤΑΛΙΑ – ΣΚΟΥΠΑ
Μπορεί νάταν και την επόμενη χρονιά του σωτήριου 1957 ή 8. Στο ντόρο της μετασεισμικής αναγέννησης η αισιοδοξία αν δεν ανέτειλε κάθε μέρα σαν τον ήλιο, έβγαινε ταχτικά σαν τα πλημμάρια και συργιάνιζε εποικοδομητικά και πολλά υποσχόμενη στην πλατεία! Αντικατόπτρισμα και ξέσπασμα ή επιβεβαίωση της ελπίδας οι χοροί, όπου το κέφι, κατά Μητσόλη, ζυγιζόταν με τα καντάρια!
Και την επόμενη χρονιά ο Τάκαρος, ο Θωμάς ο Παξινός και ο Ξυνής με παραγγέλματα και κουνήματα άψογου γαλλικού ύφους διεύθυναν τις καντρίλιες, η κυρία Χάηδω, στα ξεκηπίσματα του χορού, άφησε να ξεχυθούν οι καλλικέλαδες νότες των τραγουδιών της και οι οργανωτές είδαν τις τσέπες του ταμείου τους να ξεχειλίζουν από δυσεύρετο μετασεισμικό χρήμα. Οι ίδιοι, απλοποιώντας τις εμπνεύσεις τους ως προς τις συνταγές επιτυχίας δεν δίστασαν γι’ άλλη μια φορά ν’ αναθέσουν στον Πάλμο την παρασκευή της τούρτας – ατραξιόν της βραδιάς που το λαχείο της αποδείχτηκε πραγματικά χρυσοφόρο!
Η φαντασία του Πάλμου σάρωσε κάθε προηγούμενο κι εκείνη τη φορά. Η έμπνευση, όπως αργότερα κατέθεσε, γεννήθηκε από το σάρωθρο, την ταπεινή σκούπα του Λουλού! Πήρε, λοιπόν, μια καινούρια σκούπα απ’ τη συλλογή του Μαρκούση και διέλυσε εις τα εξ ών συνετέθη το δέσιμο των θυσάνων της. Ο κάθε καναβουρένιος θύσανος – μάτσο, αυτονομήθηκε και συνδέθηκε με μηχανισμό ελατηρίων, έτσι ώστε να υπακούη σε κίνηση ανοιγοκλείσματος βεντάλιας με τον κεντρικό θύσανο να παραμένει σταθερός, ενώ οι εκατέρωθεν 3-4 θύσανοι ανοιγόκλειναν με την κίνηση – πίεση δυο κομψών μοχλών που τοποθέτηθηκαν τεχνηέντως στο διακοσμημένο πια κοτσάνι του σαρώθου. Με την τελειοποίηση της μηχανικής κατασκευής (όπου πήραν μέρος, εν κρυπτώ και παραβύστω πολλά τεχνικά μυαλά της Χώρας (όπως ο Παντελάκης, ο Μιχαλάκης κι ο Λατινιέρης) ξεκίνησε η διαδικασία της διακόσμησης και η ουσιαστική κατασκευή της βεντάλιας, γιατί για βένταλια πλασαρίστηκε στο χορευτικό ακροατήριο. Οι θύσανοι, με δεδομένη πια την κινητικότητά τους, καραμελώθηκαν και χρωματίστηκαν με χρωστικές ουσίες και ζαχαροπλαστικά υλικά προδιαγραφών Ξυνή. Το θέαμα τόσο της κλειστής, όσο και της ανοιχτής βεντάλιας, έτσι όπως πλασαρίστηκε στο κοινό από καλλίγραμμη δεσποσύνη εποχής με στολή Μαρίας Αντουανέτας επιμελημένη από την κυρία των αμφιέσεων, την αλησμόνητη Κατερινούλα, απέσπασε γι’ άλλη μια φορά τα ουρανομήκη χειροκροτήματα και τον αμέριστο θαυμασμό του κόσμου!
ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΟΡΟΙ ΣΤΟ ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΧΟΡΟΣΤΑΤΟΥΝΤΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΑΛΜΟΥ (3)
Όταν ο τυχερός της βραδιάς επιχείρησε να δοκιμάσει, κάτω από τους γδούπους της γκρανκάσας του Γρινιόλα, το πρώτο καραμελωμένο φτερό της βεντάλιας, κι αποκαλύφθηκε ο καναβουρένιος θύσανος που το συγκρατούσε, ακολούθησε ένα ανεπανάληπτο πανδαιμόνιο, αποκορυφώνοντας και σφραγίζοντας το κέφι μιας μοναδικής βραδιάς! (Τ’ είναι βωρ’ τούτο; Σκούπα είναι!)
– Αφού μας έβαλε ο ξωησάνος και γλύψαμε και σκουπόξυλο χειροκροτώντας, καλά να πάθουμε… ήταν η μια σοβινιστική – τοπικιστική εκδοχή κι – Όταν ξεχειλίζει η φαντασία στην Εξωή τρέχει και κυλάει κατά τη Χώρα, ήταν η άλλη!

Αφήγηση του Νικηφόρου Πετράτου στο ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΑΙΖΗ – ΔΑΝΙΑ

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

Time limit is exhausted. Please reload the CAPTCHA.