ΘΙΑΚΑ & ΑΛΛΑ: «Η ΠΟΛΗ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΩ, ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΑ, ΧΑΜΗΛΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ»

«Η ΠΟΛΗ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΩ, ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΑ, ΧΑΜΗΛΑ ΚΟΝΤΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ» ΓΡΑΦΕΙ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ Ο ΙΘΑΚΗΣΙΟΣ ΟΜΗΡΟΣ

Ο καθηγητής της Αρχαιολογίας και Μεσαιωνικής Φιλολογίας Στυλ.Αλεξίου, ο οποίος απεβίωσε προσφάτως σε μεγάλη ηλικία, έδωσε τέλος, με γραπτό του κείμενο λίγο πριν πεθάνει, στην αμφισβήτηση της σημερινής Ιθάκης ως του Ομηρικού νησιού.

Ο διεθνούς φήμης επιστήμονας που καταγόταν από την Κρήτη και που υπηρέτησε με πάθος την Αρχαιολογία και ειδικότερα τη Μινωική Κρήτη, έγραψε στην «Καθημερινή» ότι οι θεωρίες της Ομηρικής Κεφαλονιάς δεν συμπίπτουν με τα δεδομένα της γεωγραφίας και της ιστορικής πραγματικότητας και συγκεκριμένα αναφέρει: «Τα τοπωνύμια Ιθάκη – Θιάκι – Σάμη (Κεφαλονιάς) και Ζάκυνθος έχουν διατηρηθεί επί αιώνες αναλλοίωτα στα αντίστοιχα νησιά. Το κυριότερο, οι ανασκαφές της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής στη δεκαετία του 1930 έχουν επιβεβαιώσει, βάσει της επιγραφής «ΕΥΧΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙ» και τη λατρεία του Οδυσσέα μετά την αρχαιότητα στη βορειοδυτική παραλιακή Ιθάκη όπου πράγματι βρισκόταν η πόλη Ιθάκη (το Άστυ), έδρα του βασιλείου του Οδυσσέα.  Ήδη ο Στράβων παρατήρησε ότι στην Οδύσσεια, «Ιθάκη» είναι άλλοτε το νησί ολόκληρο και άλλοτε η πόλη και η διάκριση δεν είναι εύκολη.  Την πόλη και όχι το νησί εννοεί ο Όμηρος στην Οδύσσεια  (Ι, 25) όταν λέει: «ΠΑΝΥΠΕΡΤΑΤΗ  ΠΡΟΣ  ΖΟΦΟΝ» διότι βορειοδυτικά του νησιού ήταν πράγματι η πόλη, το άστυ. Η ανακοίνωση του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων για το ανάκτορο βορειοδυτικά πάνω στο νησί, επιβεβαιώνει τα ανωτέρω.»

Ύστερα από την καθοριστική αυτή παρέμβαση ας σταματήσουν επιτέλους οι λίγοι τουριστόπληκτοι γείτονες να διασύρουν τον Όμηρο στις εννέα διαφορετικές τοποθεσίες των ανακτόρων πάνω στο νησί του Κέφαλου επειδή όπως φαίνεται ο Κέφαλος δεν τους εξυπηρετεί τουριστικά όσο ο Οδυσσέας.

Είναι ξεκάθαρο το Ομηρικό κείμενο. Το άστυ και το ανάκτορο ο Όμηρος τα τοποθετεί βορειοδυτικά, χαμηλά, κοντά στη θάλασσα, πάνω στο νησί της Ιθάκης. Για όσους δεν έχουν μελετήσει ενδελεχώς τον μεγάλο Έλληνα ποιητή ας δώσουμε μια ματιά στην περιγραφή που κάνει ο Οδυσσέας στον Βασιλιά Αλκίνοο που τον φιλοξενεί ως ξένο και άγνωστο στο νησί των Φαιάκων.  Τον ρωτάει αρχικά ο πατέρας της Ναυσικάς: «ΕΙΠΕ ΔΕ ΜΟΙ ΓΑΙΑΝ ΤΕ ΤΕΗΝ ΔΗΜΟΝ ΤΕ ΠΟΛΙΝ ΤΕ, ΟΦΡΑ ΣΕ ΤΗ ΠΕΜΠΩΣΙ ΤΙΤΥΣΚΟΜΕΝΑΙ ΦΡΕΣΙ ΝΗΕΣ» Δηλαδή: «Πες σ’ εμέ τη χώρα, το λαό και τη δική σου πόλη και εσέ θα στείλουμε αφού το βάλουνε στο νου τα πλοία».  ΚΑΙ Ο ΠΟΛΥΜΗΤΙΣ ΟΔΥΣΣΕΥΣ ΠΡΟΣΕΦΕΙ: «ΕΙΜ’ ΟΔΥΣΣΕΥΣ ΛΑΕΡΤΙΑΔΗΣ, ΟΣ ΠΑΣΙ ΔΟΛΟΙΣΙΝ ΑΝΘΡΩΠΟΙΣΙ ΜΕΛΩ, ΚΑΙ ΜΕΥ ΚΛΕΟΣ ΟΥΡΑΝΟΝ ΙΚΕΙ. ΝΑΙΕΤΑΩ Δ’ ΙΘΑΚΗΝ ΕΥΔΕΙΕΛΟΝ ΕΝ Δ’ ΟΡΟΣ ΑΥΤΗ ΝΗΡΙΤΟΝ ΕΙΝΟΣΙΦΥΛΛΟΝ, ΑΡΙΠΡΕΠΕΣ ΑΜΦΙ ΔΕ ΝΗΣΟΙ ΠΟΛΛΑΙ ΝΑΙΕΤΑΟΥΣΙ ΜΑΛΑ ΣΧΕΔΟΝ ΑΛΛΗΛΗΣΙ, ΔΟΥΛΙΧΙΟΝ ΤΕ ΣΑΜΗ ΤΕ ΚΑΙ ΥΛΗΕΣΣΑ ΖΑΚΥΝΘΟΣ.  ΑΥΤΗ ΔΕ ΧΘΑΜΑΛΗ ΠΑΝΥΠΕΡΤΑΤΗ ΕΙΝ ΑΛΙ ΚΕΙΤΑΙ ΠΡΟΣ ΖΟΦΟΝ, ΑΙ ΔΕ Τ’ ΑΝΕΥΘΥ ΠΡΟΣ ΗΩ Τ’ ΗΕΛΙΟΝ ΤΕ, ΤΡΗΧΕΙ, ΑΛΛ’ ΑΓΑΘΗ ΚΟΥΡΟΤΡΟΦΟΣ».  Δηλαδή: «Είμαι ο Οδυσσέας του Λαέρτη ο γιος που με τους δόλους του στον κόσμο είναι γνωστός κι η δόξα μου ως τα ουράνια φθάνει. Στην Ιθάκη κατοικώ την ξακουστή.  Κι ένα βουνό έχει το Νήριτο το ξέφαντο, το ανεμοδαρμένο κι άλλα νησιά τριγύρω του βρίσκονται πολύ κοντά το ένα στο άλλο, Δουλίχι, Σάμη κι η Ζάκυνθος η δασοσκεπασμένη. Κι αυτή η πόλη μου βρίσκεται πάνω, βορειοδυτικά, χαμηλά κοντά στη θάλασσα.  Τ’ άλλα νησιά είναι εκεί που βγαίνει ο ήλιος, ο τόπος μου είναι βραχόσπαρτος μα ανατρέφει καλά τα παιδιά του».

Δεν είναι σύμπτωση που οι τελευταίες ανασκαφές στον Άγιο Αθανάσιο εντόπισαν εκεί το παλάτι του Οδυσσέα, ακριβώς βορειοδυτικά πάνω στο νησί, σε σημείο που όπως αναφέρεται στην Οδύσσεια  έχει γύρω του τα τρία λιμάνια (Πόλη-δημόσιος λιμήν, Αφάλες-ημέτερος λιμήν, Φρίκες-λιμήν Ρείθρου), τις σκάλες για τους δύο ορόφους του παλατιού-άνδηρα που ανεβοκατέβαινε η Πηνελόπη και πιο κει την Τικτή κρήνη (Κολιερή), την Μεγάνυδρο πηγή (Κάλαμος) και τις Αλυκές στον Μάρμακα.

Ο Όμηρος που ξέρει καλά το νησί, σπιθαμή προς σπιθαμή όπως φαίνεται από τις οδοιπορικές ακριβείς περιγραφές του, που αναφέρεται ακόμη και σε ώρες με την βοήθεια του ήλιου, δεν αποκλείεται να είναι ο γιός του Τηλέμαχου και της Επικάστης, κόρης του βασιλιά της Πύλου, Νέστορα σύμφωνα με τον χρησμό του Μαντείου των Δελφών στον αυτοκράτορα της Ρώμης Αδριανό το 2ο αιώνα μ.Χ. «ΕΔΟΣ Δ’ ΙΘΑΚΗΣΙΟΣ ΕΣΤΙΝ ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΔΕ ΠΑΤΗΡ ΚΑΙ ΝΕΣΤΟΡΕΗ  ΕΠΙΚΑΣΤΗ ΜΗΤΗΡ, Η ΜΙΝ ΕΤΙΚΤΕ ΒΡΟΤΩΝ ΠΟΛΥ ΠΑΝΣΟΦΟΝ  ΑΝΔΡΑ»

Ας μην ξεχνάμε ότι ο Τηλέμαχος επισκέφθηκε τον συμπολεμιστή του πατέρα του στην Τροία Νέστορα, για να μάθει νέα για τον πατέρα του Οδυσσέα που είχε για πολύ καιρό καθυστερήσει να γυρίσει στην Ιθάκη που είχε γεμίσει μνηστήρες από τα γύρω νησιά για την ωραία Πηνελόπη, τη μητέρα του και βασίλισσα.  Εκεί, πάντα σύμφωνα με το κείμενο, γνώρισε την όμορφη Επικάστη η οποία του προσέφερε ένα ωραίο βραδινό μπάνιο με μυρωδικά.

Φαίνεται πως εκεί άρχισε το ειδύλλιο που έφερε στον κόσμο το μεγάλο επικό ποιητή ο οποίος είχε από πρώτο χέρι τις πληροφορίες για τον Τρωικό πόλεμο και για τις περιπέτειες του παππού του Οδυσσέα – ό,τι καλύτερο για ένα συγγραφέα.

Ο Όμηρος λοιπόν, ως εγγονός, παρουσιάζει τον Οδυσσέα ως ημίθεο στην Οδύσσεια. Μάλιστα στην Ιθάκη και συγκεκριμένα στο σπήλαιο της Πόλης του Σταυρού, που ήταν Πανελλήνιο τέμενος, ο Οδυσσέας λατρευόταν ως ημίθεος.  Το εύρημα λοιπόν εκεί «Ευχήν Οδυσσεί» πιστοποιεί περίτρανα τα ανωτέρω.

ΣΠΥΡΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΦΙΛΟΜΗΡΩΝ ΙΘΑΚΗΣ «ΕΥΧΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙ»