Ο ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ

ΟΚΤΩΒΡΗΣ. Ο δέκατος μήνας του χρόνου. Στο παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο ήταν όγδοος, κι από κει έχει πάρει το όνομά του (octo = οκτώ).
Ο λαός του έχει δώσει διάφορα ονόματα. Τον λένε «Αγιοδημήτρη», από τη γιορτή του Αγίου Δημητρίου στις 26. Τον λένε και «Σπαρτό», επειδή είναι ο μήνας της σποράς των δημητριακών.
Τον Οκτώβρη αρχίζουν τα πρωτοβρόχια που μαλακώνουν τη γη που είναι κατάξερη από το καλοκαιρινό λιοπύρι. Προς το τέλος του Οκτώβρη, ο καιρός καλοσυνεύει: οι βροχές σταματάνε και το βαρόμετρο ανεβαίνει. Ο λαός τις μέρες αυτές τις λέει «μικρό καλοκαιράκι».
Άη Δημητράκη,
μικρό καλοκαιράκι.
Την εποχή αυτή ανθίζουν τα χρυσάνθεμα, «δημητρούλες» ή «αγιοδημητριάτικα», όπως είναι τα κοινά ονόματά τους. Γίνεται επίσης η σπορά των δημητριακών. Είναι απαραίτητο να γίνει τώρα η σπορά, αλλιώς
Οκτώβρη δεν έσπειρες,
οκτώ σωρούς δεν έκανες
εννοώντας οτι αν δεν σπείρεις τώρα, δεν πρόκειται να έχεις πλούσια σοδειά. Χρειάζεται όμως και κάτι άλλο: βροχή. Μερικές φορές οι βροχές αργούν να έρθουν. Τότε γίνονται λιτανείες, με εικόνες των Αγίων και αίτημα την πολυπόθητη βροχή. Αν η γη ποτιστεί, τότε η σοδειά προβλέπεται πλούσια. Με την ανομβρία όμως, τα πράγματα δυσκολεύουν. Και για τις δυο περιπτώσεις η παροιμία συμβουλεύει:
Αν βρέξει ο Οκτώβρης και χορταριάσει η γη,
πούλησε το σιτάρι σου κι αγόρασε βόδια.
Αν δεν χορτάσει ο Οκτώβρης τη γη,
πούλησε τα βόδια σου κι αγόρασε σιτάρι.
Όταν αρχίσουν οι προετοιμασίες για τη σπορά, ο γεωργός ραντίζει το σπόρο με νερό και λέει:
Όπως τρέχει το νερό,
να τρέξει και το βιο.
Την ημέρα αυτή η νοικοκυρά δεν πρέπει να δανείσει τρία πράγματα: αλεύρι, αλάτι και φωτιά.

Οι γιορτές του Οκτώβρη
Στις 18 είναι η γιορτή του Ευαγγελιστή Λουκά. Ο ευαγγελιστής Λουκάς που ήταν ιατρός το επάγγελμα, κατά την παράδοση έχει ζωγραφίσει και πολλές εικόνες της Παναγίας.
Στις 20 γιορτάζει ο Αγιος Γεράσιμος, προστάτης Κεφαλληνίας (και στις 16 Αυγούστου).
Η μεγάλη γιορτή του μήνα είναι στις 26, του Αγίου Δημητρίου. Πολλοί φέρουν το όνομα αυτό, αφού ο άγιος Δημήτριος είναι από τους πιο δημοφιλείς αγίους. Την ημέρα αυτή ανοίγουν τα βαρέλια για να δοκιμάσουν τα νέα κρασιά. «Αριδίζουν», δηλαδή το «πυρί» του βαρελιού για να τρέξει το νέο προϊόν του αμπελιού.
Τέλος, στις 28, είναι η Εθνική Εορτή, η επέτειος του “ΟΧΙ”, που είπε η Ελλάδα στη φασιστική Ιταλία. Γίνεται σημαιοστολισμός, παρελάσεις και Δοξολογίες. Αν και νεώτερη γιορτή, έχει περάσει στη συνείδηση των Ελλήνων σαν μια από τις σημαντικότερες γιορτές του χρόνου.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΤΟΣ
Φωτογραφία κειμένου, «Χαρακτικά για τους Μήνες» του Σπύρου Βασιλείου