ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΚΑΙ TΩΝ ΓΙΟΡΤΩΝ ΣΤΟ ΘΙΑΚΙ

Τα έθιμα του Δωδεκαημέρου στο Θιάκι, πολλά απ αυτά είναι γνωστά και στην άλλη Ελλάδα και τα περισσότερα είναι όμοια και στα άλλα Επτάνησα.
Πολύ πρωί τα παιδιά, παρέες, παρέες ξεχύνονταν στους δρόμους και από σπίτι σε σπίτι λέγουν τα κάλαντα, πάντα με την ερώτηση «Να το πούμε;». Και φυσικά όλοι τους καλοδέχονταν και τους έδιναν χρήματα.
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά
Κι αρχή καλός μας χρόνος
Και τελειώνουν πάντα με την ευχή:
Κι ο νοικοκύρης του σπιτιού
χρόνια πολλά να ζήσει.
Μεγάλη σημασία απέδιδαν στο καλό ποδαρικό, ποιος δηλαδή θα πρωτομπεί στο σπίτι. Προτιμούσαν κυρίως ένα παιδί που απαραίτητα να είχε πατέρα και μάνα, γιατί έτσι πίστευαν πως ο χρόνος θα περάσει καλά.
Οι νοικοκυρές έφτιαχναν τα αγιοβασιλιάτικα γλυκά, συνήθως τα «φύλλα», τους χουρμάδες. Αυτά ήταν τα βασικά, υπήρχαν όμως και τα άλλα, όπως κουραμπιέδες, μελομακάρονα κα.
Στο πρωτοχρονιάτικο τραπέζι απαραίτητη ήταν η «βασιλόπιτα» με το φλουρί (ένα κέρμα) που λογίζεται ότι φέρνει τύχη σ όποιον τύχει. Με τη ευκαιρία της Πρωτοχρονιάς το ρίχνουν στο τζόγο, γιατί το κέρδος τους έφερνε αισιοδοξία. Έτσι για το καλό της ημέρας της Πρωτοχρονιάς δίνουν φιλοδωρήματα, μποναμά, ιδιαίτερα στα παιδιά προς μεγάλη προς χαρά.
«Σήμερον τα Φώτα και ο φωτισμός». Με αυτό το στίχο άρχιζαν τα κάλαντα των Φώτων, τα «Φώτα», που τα λένε τα παιδιά γυρίζοντας από σπίτι σε σπίτι. Τα Φώτα θεωρούντο μεγάλη γιρτή γιατί αγιάζουν τα νερά και φεύγουν τα παγανά.
Ο πρώτος Αγιασμός των Θεοφανείων γίνεται την παραμονή της γιορτής στην εκκλησία. Κατόπιν ο παπάς με το σταυρό και ένα ματσάκι δεντρολίβανο γυρίζει από σπίτι σε σπίτι και ραντίζει τους χώρους του σπιτιού. Τον συνοδεύει ένα παιδί που κρατάει το δοχείο με τον αγιασμό. Η ημέρα αυτή είναι η τελευταία του δωδεκαημέρου και στερνή των παγανών που εξαφανίζονται γιατί τα κυνηγάει η αγιαστούρα του παπά, λέγοντας μεταξύ τους
Φεύγετε να φεύγουμε
Κι έρχεται ο τουρλοπαπάς
Με την αγιαστούρα του
Και με τη βρεχτούρα του…
Ανήμερα των Θεοφανείων οι εκκλησιές είναι γεμάτες κόσμο που παρακολουθούν τη λειτουργία και το μεγάλο Αγιασμό. Μετά το πέρας, παίρνουν όλοι τους αγιασμό για το σπίτι και για να ραντίσουν τα χωράφια και τα δέντρα τους και κρατουν ένα μπουκαλάκι για όλο το χρόνο. Στη συνέχεια, εν πομπή, με επικεφαλής τον παπά, τους ψαλτάδες, τα εξαπτέρυγα πηγαίνουν στη θάλασσα όπου ο παπάς ρίχνει τι σταυρό για να τον πιάσουν. Οποιος πιασει το σταυρό γυρίζει από σπίτι σε σπίτι για να τον προσκυνήσουν και να του δώσουν φιλοδώρημα.

Φωτογραφία, Θιακόπουλα λένε τα κάλαντα δεκαετία του ’50