ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΕΥΑΣ ΒΛΑΜΗ

1914 ή 1915, 17 Ιανουαρίου
Γεννιέται στον Πειραιά η Εύα (Ευανθία) Βλάμη, δεύτερη κόρη του Γαλαξιδιώτη Νικολάου Βλάμη και της Μαρίας Βλάμη, το γένος Ζαχαρία. Προηγείται, κατά διετία περίπου, η αδελφή της Αικατερίνη.
Ο πατέρας της, καπετάνιος, από οικογένεια με ναυτική παράδοση, υπήρξε, καθώς λέγεται, πληθωρική προσωπικότητα με αυθεντική αίσθηση χιούμορ, που φαίνεται πως με τις διηγήσεις και τις ναυτικές ιστορίες του μάγευε τη μικρή Εύα και κέντριζε την πλούσια φαντασία της.
Η μητέρα της, απ’ την άλλη πλευρά, γεννημένη στον Πειραιά και γόνος καλής οικογένειας, πολύ μορφωμένη για την εποχή της -είχε τελειώσει το Αρσάκειο – αλλά επίσης ευαίσθητη και καλλιεργημένη, αποτέλεσε για την Εύα την πρώτη δασκάλα και την επηρέασε σημαντικά εμφυσώντας της αγάπη και ενδιαφέρον για τα γράμματα και τις τέχνες.
Τα παιδικά της χρόνια περνάνε στο σπίτι τους επί της οδού Βασιλέως Γεωργίου 19 στο κέντρο του Πειραιά, ενώ αργότερα μετακομίζουν στην ακτή Μητσοπούλου, στο Πασαλιμάνι, πολύ κοντά στη θάλασσα.
Ακριβή στοιχεία για τη χρονολογία της γέννησής της δεν υπάρχουν. Ωστόσο, το έτος 1920, που αναφέρεται σε ορισμένα δημοσιεύματα, είναι λογικά λανθασμένο αφού, κατά πληροφορίες της οικογένειας, είναι τρία ή τέσσερα χρόνια μικρότερη από τον Παναγή Λεκατσά και κατά διετία περίπου μικρότερη από την αδελφή της, η οποία γεννήθηκε πιθανότατα το 1913. Ασφαλώς λανθασμένη είναι και η χρονολογία 1910, που έχει επίσης γραφτεί, αφού ο Π. Λεκατσάς, οπωσδήποτε μεγαλύτερος, γεννήθηκε το 1911. (Πάντως, έρευνά μου για τον εντοπισμό ληξιαρχικής πράξης γέννησης ή οικογενειακής μερίδας στο Ληξιαρχείο του Πειραιά δεν απέφερε αποτελέσματα).
1920-1932
Δημοτικό Σχολείο στον Πειραιά, όπου συμμετέχει μόνο στις γραπτές εξετάσεις κάθε σχολικής χρονιάς ως “κατ’ οίκον διδαχθείσα”, διότι υπήρξε ιδιαίτερα φιλάσθενη με αποτέλεσμα η φοίτησή της να διακόπτεται συχνά. Στο Γυμνάσιο Παπακώστα, ιδιωτικό σχολείο του Πειραιά, η φοίτησή της ήταν κανονική μετά την Γ’ ή Δ’ γυμνασίου, σύμφωνα με μαρτυρία της αδελφής της. Από μικρή και για πολλά χρόνια παίρνει ιδιαίτερα μαθήματα Γαλλικής κατ’ οίκον και μαθαίνει άπταιστα τη γλώσσα, ενώ με τα Αγγλικά ασχολείται αργότερα, κατά τη διάρκεια της κατοχής, μάλλον ως αυτοδίδακτη.
1933
Εγγράφεται ως τακτική μαθήτρια “εν τη Σχολή του Κλειδοκυμβάλου” στο Ωδείο του Πειραϊκού Συνδέσμου με σημαντικούς δασκάλους, όπως ο Μ. Παλλάντιος, ο Α. Σκόκος, η Ιωάννα Μπουκουβάλα – Αναγνώστου. Πολύ σύντομα διακρίνεται για την επιμέλεια, το ήθος, αλλά και το μεγάλο ταλέντο της.
1934-1935 (σχολικό έτος)
Της απονέμεται βραβείο χιλίων (1.000) δραχμών, εις μνήμην Βαλερίου Στάη, για την υψηλή της επίδοση στην Ε’ τάξη σολφέζ του καθηγητή Γ. Σκλάβου.
1935
Πεθαίνει στον Πειραιά, από οξεία νεφρική ανεπάρκεια, ο πατέρας της, Νικόλαος Βλάμης.
1936
Συνεχίζει με υποτροφία τη φοίτησή της στο Ωδείο Πειραιά και ταυτόχρονα διορίζεται από το Δήμο στο Διδασκαλείο Πειραιά ως αριστούχος μαθήτρια του Ωδείου με ένθερμη εισήγηση του Προέδρου του Πειραϊκού Συνδέσμου, του Γεν. Γραμματέα και του Εφόρου του Καλλιτεχνικού Τμήματος προς το Δήμαρχο. Η κατάσταση αυτή συνεχίζεται (σύμφωνα με τους πίνακες έκπτωσης διδάκτρων του Ωδείου) τουλάχιστον μέχρι το 1940.
1940
Μετά την έναρξη του πολέμου, η οικογένεια για λόγους ασφάλειας φιλοξενείται στο Θησείο (οδός Βασίλης 20) στο σπίτι της αδελφής της μητέρας της, αφού η περιοχή λόγω της Ακροπόλεως έχει κηρυχτεί προστατευόμενη ζώνη. Σκοπός τους είναι να παραμείνουν εκεί μέχρι να ξεπεραστεί ο πρώτος κίνδυνος. Μένουν όμως ολόκληρη την ταραγμένη περίοδο του πολέμου και της κατοχής. Η Εύα Βλάμη αφήνει αυτό το σπίτι μετά το γάμο της με τον Π. Λεκατσά.
1942
29 Ιουνίου
Παίρνει με Άριστα το “Δίπλωμα Κλειδοκυμβάλου” και στο πτυχίο σημειώνεται: “Εδίδαξε λίαν ευδοκίμως ως μαθήτρια της ανωτέρας τάξεως εις το πρακτικόν διδασκαλείον του Κλειδοκυμβάλου τυχούσα του βαθμού Άριστα. Δύναται να παρουσιάζηται εν δημοσίαις συναυλίαις”.
1943-1951
Όπως προκύπτει από έγγραφα εξακολουθεί να διδάσκει σε τάξεις του Ωδείου, τουλάχιστον μέχρι το 1951.
1944
Ιούλιος – Αύγουστος
Πρωτοεμφανίζεται στα γράμματα με τη μετάφραση δύο κεφαλαίων από το μυθιστόρημα Μιχαήλ Άγγελος του Marcel Brion, που δημοσιεύονται σε δύο διαδοχικά τεύχη του περιοδικού Φιλολογικά Χρονικά.

1947
*Γνωρίζεται με το σύντροφό της Π. Λεκατσά.
*Κυκλοφορεί το πρώτο βιβλίο της: Γαλαξείδι. Η μοίρα μιας ναυτικής πολιτείας με ξυλογραφίες του επίσης Γαλαξιδιώτη ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου. Είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Καπεταν – Νικόλα, του πατέρα της.
1948
Άνοιξη
Πεθαίνει στην Αθήνα η μητέρα της από καρκίνο του παγκρέατος.
1949
Νοέμβριος
Κυκλοφορεί το δεύτερο βιβλίο της: Σκελετόβραχος από τις εκδόσεις “Βιβλίο Νεοελληνικού Λόγου”, με την αφιέρωση: “Στον παραστάτη χρέος”, που παραπέμπει στον Π. Λεκατσά.
Δεκέμβριος
Κυκλοφορεί το βιβλίο του Rotraut Hinderks – Kutscher Μότσαρτ. Τα παιδικά του χρόνια σε μετάφραση Εύας Βλάμη, από τον εκδοτικό οίκο Ν. Αλικιώτης & Υιοί, στη σειρά: Το βιβλίο του παιδιού, της οποίας υπεύθυνη ήταν η Αντιγόνη Μεταξά.
1952
6 Μαρτίου
Η Ομάδα των Δώδεκα της απονέμει το βραβείο του αφηγηματικού πεζού λόγου για το Σκελετόβραχο. Συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10.000.000 δραχμών, ενώ το βιβλίο χαρακτηρίζεται “όχι μόνον το καλύτερο απ’ όσα κατατέθηκαν στην Εθνική Βιβλιοθήκη, αλλά και το αρτιώτερο από τα πεζογραφήματα των νεωτέρων συγγραφέων που κυκλοφόρησαν τα τελευταία χρόνια”.
24 Μαρτίου
Η Ακαδημία Αθηνών, στην πανηγυρική συνεδρία της 24ης Μαρτίου, την τιμά με “έπαινον” για τη συγγραφή των δύο βιβλίων της, Γαλαξείδι και Σκελετόβραχος.
1954
Σύμφωνα με μαρτυρία της κ. Χ. Μωραΐτη – Καρτάλη, αυτή τη χρονιά αρχίζει η επαγγελματική της σχέση με τη Σχολή Μωραΐτη, αρχικά ως δασκάλας μουσικής σε εξωσχολικό τμήμα, δηλαδή μη ενταγμένο στο πρόγραμμα διδασκαλίας του σχολείου. Το όνομά της, ωστόσο, αναγράφεται στις επίσημες καταστάσεις του προσωπικού της σχολής από το σχολικό έτος 1955-56 μέχρι και το 1971-72.
1958
Καλοκαίρι
Κυκλοφορεί το τρίτο βιβλίο της, Τα Όνειρα της Αγγέλικας, από τις Εκδόσεις του Αιγαίου. Το εξώφυλλο φιλοτεχνεί και πάλι ο Σπύρος Βασιλείου.
1961
Σεπτέμβριος
Παντρεύεται το σύντροφό της Παναγή Λεκατσά.

4 Οκτωβρίου
Μετακομίζουν στο σπίτι της οδού Σπετσών 59 στην Κυψέλη, όπου ζουν μέχρι το θάνατό τους.
1963
Κυκλοφορεί το τελευταίο βιβλίο της, Στον αργαλειό του Φεγγαριού, από τον εκδοτικό οίκο Γ. Φέξη.
1964
Δεκέμβριος
Ο Π. Λεκατσάς παθαίνει το πρώτο εγκεφαλικό επεισόδιο. Νοσηλεύεται σε σοβαρή κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η Εύα Βλάμη περνάει μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο σε συναισθηματικό, αλλά και οικονομικό επίπεδο.
1965
Σύμφωνα με στοιχεία από το αρχείο της, αυτή τη χρονιά συνεργάζεται με την Αντιγόνη Μεταξά. Η Εύα Βλάμη συγγράφει κάποια, τουλάχιστον, από τα κείμενα των παιδικών, επιμορφωτικών εκπομπών της “θείας Λένας” στην Ελληνική Ραδιοφωνία. Τα χρονικά όρια αυτής της συνεργασίας είναι πολύ δύσκολο να καθοριστούν, αφού αρχείο εκπομπών της Ελληνικής Ραδιοφωνίας εκείνης της εποχής δεν έχει κρατηθεί και τίποτε δεν αποκλείει κείμενά της – για το συγκεκριμένο σκοπό – να μην διασώθηκαν στο αρχείο της.
1966
Ιανουάριος
Στο προσωπικό της ημερολόγιο η Εύα Βλάμη καταγράφει ότι ασχολείται με τη συγγραφή θεατρικού έργου κι εκφράζει το ενδιαφέρον και την αγωνία της για αυτή την προσπάθεια.
1967
18 Δεκεμβρίου
Τα μέλη της γυναικείας λογοτεχνικής συντροφιάς με επιστολή τους αναγγέλουν στην Εύα Βλάμη ότι βραβεύουν το παιδικό της μυθιστόρημα Οι Μάγισσες του Βυθού. Μεταξύ των μελών της συντροφιάς η Μυρτιώτισσα και η Ιωάννα Μπουκουβάλα – Αναγνώστου, που υπήρξε δασκάλα της στο Ωδείο του Πειραιά. Το βιβλίο κυκλοφορεί μετά το θάνατό της (1990) από τις εκδόσεις Καστανιώτη με τον τίτλο Νεράϊδες του Βυθού και είναι αφιερωμένο “στα παιδιά της Σχολής Μωραΐτη”. Στη δεύτερη σελίδα του βιβλίου φιλοξενείται η επιστολή της γυναικείας συντροφιάς, με ημερομηνία 18-12-1967.
1968-1969
Συνεχίζεται η συνεργασία της με την Αντιγόνη Μεταξά στις εκπομπές της “θείας Λένας”, σύμφωνα πάντα με στοιχεία από το αρχείο της συγγραφέως.
1969
16 Απριλίου
Μεταδίδεται στην εκπομπή “Ραδιοφωνικό Θέατρο” ο Σκελετόβραχος σε θεατρική διασκευή της Ιουλίας Ιατρίδη.
16 & 23 Νοεμβρίου
Στην ίδια εκπομπή μεταδίδεται σε δύο συνέχειες και θεατρική διασκευή της ίδιας της συγγραφέως, Η Νικημένη Γοργόνα, έργο βασισμένο στο Γαλαξείδι της.
1970
5 Σεπτεμβρίου
Πεθαίνει ο Παναγής Λεκατσάς από εγκεφαλική θρόμβωση. Η Εύα Βλάμη είναι συντετριμμένη. Παρά τη μεγάλη θλίψη της, εξακολουθεί να εργάζεται στη Σχολή Μωραΐτη και σκοπός της πλέον μοναδικός είναι η φροντίδα και η προβολή του έργου του Λεκατσά.
1971
Με δική της φροντίδα κυκλοφορεί ο Διόνυσος του Λεκατσά στη σειρά Βιβλιοθήκη Γενικής Παιδείας της Σχολής Μωραΐτη. Η Εύα Βλάμη γράφει το “Προλόγισμα” σ’ αυτή την έκδοση, που είναι και ένα από τα σπάνια, εκτός των λογοτεχνικών έργων, κείμενά της.
1972 αρχές
*Ταξιδεύει για πρώτη φορά στο Λονδίνο, όχι για αναψυχή, αλλά για θεραπεία. Η αρρώστια έχει ήδη εμφανιστεί. Από επιστολές της στη Γαλάτεια Σαράντη φαίνεται πως, εκτός της έννοιας για την υγεία της και τους οικείους της, κατά τα άλλα βρίσκει “πολλές χαρές σ’ ετούτη τη φυγή”.
*Κυκλοφορεί στα Ρουμανικά ο Σκελετόβραχος, σε μετάφραση της ελληνίστριας και φίλης της Πολυξένης Καράμπη. Η ρουμανική έκδοση έχει τίτλο Το Τελευταίο Καράβι.
Οκτώβριος
Συμμετέχει στην ίδρυση μη κερδοσκοπικής εταιρείας υπό την επωνυμία “Εταιρεία Σπουδών Σχολής Μωραΐτη”, με πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου τον Παντελή Πρεβελάκη.
1973
Μάρτιος
Στο τεύχος 1096 του περιοδικού Νέα Εστία δημοσιεύτηκε, μετά από ιδιαίτερη προτροπή της Λιλής Ιακωβίδη, το τελευταίο κείμενό της, ένα διήγημα γραμμένο στους “δύσκολους καιρούς”, με τίτλο Εκείνο το πρωινό. Ιδιαίτερη χαρά μετά από αυτή τη δημοσίευση της έδωσε η επαινετική κάρτα του Ευάγγελου Παπανούτσου.
1974
16 Μαΐου
Η Εύα Βλάμη πεθαίνει στο νοσοκομείο Ευαγγελισμός. Θάβεται στο Α’ Νεκροταφείο πλάι στον Παναγή Λεκατσά.

Η σύνθεση αυτού του χρονολογίου βασίστηκε κυρίως στα ακόλουθα:
• Απομαγνητοφωνήσεις συνομιλιών με την αδελφή της Καίτη Βλάμη – Ρηγοπούλου και τη Χρυσή Παρθενιάδη, πιανίστα και συνάδελφο της Εύας Βλάμη στη Σχολή Μωραΐτη.
• Σε μαρτυρίες του ευρύτερου οικογενειακού περιβάλλοντός της, των ανηψιών της, κ. Μαρίας Ρηγοπούλου – Γονέου, κ. Κατερίνας Ιακωβίδου και κ. Δημήτρη Νικολαΐδη.
• Σε υλικό από την έρευνά μου στο αρχείο της Εύας Βλάμη, στη Σχολή Μωραΐτη, στο Ωδείο του Πειραϊκού Συνδέσμου, στην Ε.Ρ.Τ., στο Ληξιαρχείο Πειραιά, στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πειραιά.
• Δημήτρη Δασκαλόπουλου, “Εύα Βλάμη”, Μεταπολεμική Πεζογραφία. Από τον πόλεμο ως τη δικτατορία του ’67, τ. Γ’, Σοκόλης, Αθήνα 1999, σ. 8-53.
• Αφιέρωμα στον Παναγή Λεκατσά, περ. Διαβάζω, αρ. 166, 22-4-87.
• Αφιέρωμα στην Εύα Βλάμη, περ. Νέα Εστία, τ. 136ος, τχ. 1618, 1-12-1994.
• Λιλή Ιακωβίδη, Εύα Βλάμη, με τρία ανέκδοτα γράμματά της, Διογένης, Αθήνα 1978.
• (Τη μοναδική πληροφορία επιβεβαίωσης της ύπαρξης του ιδιωτικού Γυμνασίου Παπακώστα την οφείλω στην κ. Ξανθούλα Μακρή, λυκειάρχη του 9ου Λυκείου Πειραιά, της οποίας ο πατέρας είχε προπολεμικά υπηρετήσει στο συγκεκριμένο σχολείο ως θεολόγος – φιλόλογος. Έρευνά μου για τον ίδιο λόγο στη διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Πειραιά δεν έδωσε αποτελέσματα).

ΠΑΝΤΟΦΙΛΗ ΒΑΡΒΑΡΗΓΟΥ
Πηγή: ΘΕΜΑΤΑ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ, Τετράμηνο Περιοδικό Λογοτεχνίας Θεωρίας της Λογοτεχνίας και Κριτικής, Τεύχος 28, Ιανουάριος- Απρίλιος 2005, Έκδοση Γκοβόστη