ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΜΑΘΩ

Ο Διονύσης Συκιώτης «έφυγε» από τούτο τον κόσμο την περασμένη Κυριακή το απόγευμα, με έναν μεγάλο καημό και μια ανεκπλήρωτη επιθυμία: δεν πέθανε στην Ιθάκη

ΔΕΝ ξέρω και απ’ ότι φαίνεται δεν πρόκειται ποτέ να μάθω, αν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται, λίγο πριν πεθάνουν, το τέλος τους.

ΑΝ όντως αντιλαμβάνονται ότι έφτασε η ώρα τους, ο Διονύσης Συκιώτης «έφυγε» από τούτο τον κόσμο την περασμένη Κυριακή το απόγευμα, με έναν μεγάλο καημό και μια ανεκπλήρωτη επιθυμία: δεν πέθανε στην Ιθάκη.

ΑΠΟ τότε που τον γνώρισα -δηλαδή λίγους μήνες μετά την άφιξή μου στην Αυστραλία το 1970- θυμάμαι ότι δεν έχανε ευκαιρία να επαναλάβει, ότι σε τούτη τη χώρα ήταν «προσωρινός» και ήθελε να επιστρέψει και να πεθάνει στην Ιθάκη.

ΤΗΝ επιθυμία να επιστρέψουν και να πεθάνουν στον τόπο που γεννήθηκαν, την έχουν λίγο-πολύ όλοι οι άνθρωποι.

ΚΑΝΕΙΣ, όμως, απ’ όσους τουλάχιστον ανθρώπους έχω γνωρίσει στη ζωή μου, δεν βίωνε σε καθημερινή βάση το σύνδρομο του Οδυσσέα όσο ο Διονύσης και ένας ακόμα Θιακός συμπατριώτης του, ο Στάθης Ραυτόπουλος.

ΚΑΙ ο ένας και ο άλλος είχαν παθιασμένο έρωτα για τον τόπο καταγωγής τους. Αγαπούσαν ακόμα και τις πέτρες της Ιθάκης.

ΚΑΙ δεν είναι τυχαίο ότι, τόσο ο Διονύσης όσο και ο Στάθης, μάζευαν μέχρι και πέτρες του νησιού τους. Όπως δεν είναι τυχαίο, ότι και οι δύο πέθαναν τελικά στην Αυστραλία: την χώρα που δεν ήθελαν να πεθάνουν…

ΔΕΝ ξέρω αν έχει κάτι το διαφορετικό από την υπόλοιπη Ελλάδα η Ιθάκη, ξέρω, όμως, ότι κανείς άλλος δεν σημάδεψε τον άσβεστο πόθο των ανθρώπων να επιστρέψουν στον τόπο τους όσο ο Ομηρικός Οδυσσέας.

ΜΕΧΡΙ και στον Άδη έστειλε ο Όμηρος τον Οδυσσέα για να του δώσει τελικά τη συγκατάθεσή του να επιστρέψει στο ποθητό νησί του.

ΜΙΑ παρόμοια Οδύσσεια, τηρούμενων των αναλογιών, των αποστάσεων και της εποχής, έζησε και ο Διονύσης Συκιώτης, που γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1931 στην Κίνα, ενώ η μητέρα του είχε γεννηθεί στην Ροδεσία.

ΣΤΗΝ Κίνα, όπου εργάζονταν ο πατέρας του Πάνος ως έμπορος καπνού, έμεινε τα πέντε πρώτα χρόνια της ζωής του, μέχρι που επέστρεψαν το 1936 στην Ελλάδα, πριν μάθει καλά και τα… κινέζικα, όπως συνήθιζε να λέει χαριτολογώντας.

ΣΤΗΝ Αθήνα τελείωσε το δημοτικό και το γυμνάσιο και μετά τη λήξη του Εμφυλίου στην πατρίδα το 1949, μετανάστευσε στην Αυστραλία και εγκαταστάθηκε στη Μελβούρνη, όπου και σπούδασε Χημεία στο πανεπιστήμιο.

ΕΔΩ παντρεύτηκε την Τζην, απέκτησε δυο γιους, τον Πάνο και τον Φίον, και όταν μεγάλωσαν τα παιδιά του, αποφάσισε ότι έφτασε η ώρα να ακολουθήσει την εσωτερική του πυξίδα, που δεν σταμάτησε στιγμή να συμβουλεύεται, για να κάνει υπομονή…

ΤΟ ταξίδι της επιστροφής το προγραμμάτιζε από την ώρα που πάτησε το πόδι του στην Αυστραλία, μόνο που χρειάστηκαν 37 ολόκληρα χρόνια να το πραγματοποιήσει.

ΤΟ πραγματοποίησε το 1986. Έκτοτε εγκαταστάθηκε στην Ιθάκη και ήταν αναγκασμένος να… ξενιτεύεται, όταν διορίστηκε την ίδια χρονιά καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στη Λέσβο, όπου παρέμεινε μέχρι και το 2000.

ΕΤΣΙ τα πρώτα 13 χρόνια τα πέρασε μεταξύ Ιθάκης και Λέσβου, μέχρι να παραμείνει αμετακίνητος στον νησί του μέχρι το 2013 που ένα μικρό ατύχημα τον έστειλε πίσω στην Αυστραλία και μετά από λίγους μήνες σε ένα γηροκομείο εδώ, λόγω κινητικών προβλημάτων.

ΕΚΕΙ τον επισκεπτόμουν, πού και πού, τα τελευταία χρόνια και στη μόνη συζήτηση που επανερχόταν ξανά και ξανά ήταν ότι όταν αρχίσει πάλι να περπατά σε λίγο καιρό θα επέστρεφε στο σπίτι του την Ιθάκη.

ΤΟΝ τελευταίο χρόνο, όταν άρχισε να συνειδητοποιεί, ότι δεν μπορούσε πια να παραπατήσει και το όνειρο της επιστροφής άρχιζε να ξεθωριάζει, προσπαθούσε κάθε φορά που πήγαινα, να μου πει να μιλήσω στην οικογένειά του και να τους πείσω να τον αφήσουν να πάει να πεθάνει στην Ιθάκη.

ΘΥΜΑΜΑΙ ότι οι τελευταίες λέξεις που είπε όταν τον επισκέφθηκα πριν λίγους μήνες ήταν: «Μπάμπη, δεν θέλω να αφήσω τα κόκαλά μου σε αυτή τη χώρα. Θέλω να φύγω, να γυρίσω στην Ιθάκη, τον τόπο μου».

Ο Διονύσης ήταν ένας από τους πρώτους αριστερούς που γνώρισα στην Αυστραλία όταν ήλθα και ο άνθρωπος, που μαζί με τον Χρήστο Μουρίκη έκαναν ό,τι μπορούσαν να με πείσουν να αρχίζω να εργάζομαι στον «Νέο Κόσμο» για να βοηθήσουμε το κόμμα…

ΤΕΛΙΚΑ, λίγο ο Διονύσης, λίγο ο Χρήστος και πολύ περισσότερο η επιμονή του τότε γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος Αυστραλίας, Bernie Taft, άλλαξαν έως ένα βαθμό τη ζωή μου, αφού άλλα είχα κατά νου να κάνω και με την… επανάσταση που θα «άλλαζε» τον κόσμο ασχολήθηκα χωρίς να θέλω…

ΣΤΟ σπίτι του Διονύση στο Elwood, γνώρισα το 1972 -όταν επέστρεψα μετά από μια 14μηνη απουσία στο Σίδνεϊ και ένα ταξίδι- όλους τους τότε γνωστούς αριστερούς που ήταν φιλικά προσκείμενοι στο ΚΚΕ (εσωτερικού) και, βεβαίως, την ιστορική τρόικα του «Νέου Κόσμου» (Τάκη Γκόγκο, Νώντα Πεζάρο και Χρήστο Μουρίκη).

ΑΠΟ το 1975 που άρχισα να εργάζομαι στην εφημερίδα και μέχρι το 1986 που ο Διονύσης έφυγε για την Ελλάδα, τον έβλεπα σχεδόν καθημερινά γιατί τα μεσημέρια που το RMIT σταματούσε για να «τσιμπήσουν» οι καθηγητές, περνούσε από τα γραφεία της εφημερίδας να φάει το σάντουιτς που είχε πάντα μαζί του.

ΟΤΑΝ τα απογεύματα που τελείωνε από το πανεπιστήμιο, περνούσε από το ταξιδιωτικό γραφείο του Νίκου Κυριακόπουλου στο Lonsdale St., για να δώσει το παρών του στις καθημερινές μάχες που δίνονταν εκεί μεταξύ των φίλων της… ανανεωτικής αριστεράς και των νεοφώτιστων τότε ΠΑΣΌΚων.

ΔΕΞΙΟΙ και φίλοι του ΚΚΕ δεν λάμβαναν συνήθως μέρος, γιατί το γενικότερο πολιτικό κλίμα που επικρατούσε στο γραφείο του Κυριακόπουλου, δεν ήταν μόνο αφιλόξενο, αλλά εντελώς εχθρικό και ανθυγιεινό για την ψυχική τους υγεία.

ΓΙΑ την ιστορία να προσθέσω εδώ, ότι ο Διονύσης Συκιώτης συγκαταλέγεται μεταξύ των αριστερών που την πρώτη δύσκολη δεκαετία του «Ν.Κ» στάθηκε στο πλευρό του και έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο το 1968, όταν μετά τη διάσπαση του ΚΚΕ, δόθηκε πραγματική μάχη για την ιδιοκτησία της εφημερίδας μεταξύ των όσων είχαν ταχθεί με την ανανεωτική αριστερά και των υποστηρικτών του ΚΚΕ.

ΜΕΤΑ τη διάσπαση εκείνη και τη δημιουργία του ΚΚΕ (εσωτερικού) αποχώρησαν και από το ΚΚΑ οι προσκείμενοι στο ΚΚΕ, οι οποίοι αφού επικράτησαν και στον «Δημόκριτο» ήθελαν να πάρουν και τον «Ν.Κ», τον οποίο βοήθησαν και αυτοί να καθιερωθεί και να σταθεί στα πόδια του πριν τη διάσπαση, που έφερε τα πάνω κάτω στο ελληνικό κομμουνιστικό κίνημα και όχι μόνο.

Η διαμάχη γύρω από την ιδιοκτησία της εφημερίδας κράτησε μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 1980 όταν η ηγεσία του ΚΚΑ, αποφάσισε να «νοικιάσει» τον τίτλο της εφημερίδας -ο οποίος είχε παραχωρηθεί στο κόμμα για περισσότερη ασφάλεια- προκειμένου να σταματήσουν και οι ενδοκομματικές συγκρούσεις μεταξύ των μελών του κόμματος που διαφωνούσαν με την πολιτική που ακολουθούσε η εφημερίδα.

ΠΡΙΝ την «ενοικίαση», την ευθύνη για την πολιτική και την ύλη της εφημερίδας, την είχε «θεωρητικά» το Greek Australian Publication, στο οποίο εκτός από την τριάδα Γκόγκου, Πεζάρου και Μουρίκη, ήταν, επίσης, ο Διονύσης Συκιώτης, ο Μιχάλης Τσούνης, ο Φάνης Ζιάνας, ο Γιάννης Ζυγούρας και εγώ, πριν ακόμα αρχίσω να εργάζομαι στην εφημερίδα.

ΑΥΤΟ που θέλω να τονίσω είναι, ότι ο Διονύσης βοήθησε τον «Ν.Κ» όσο κανένας άλλος και δικαιολογημένα τον θεωρούσαμε πάντα έναν δικό μας αφοσιωμένο άνθρωπο και συνεργάτη.

ΚΑΙ η σχέση αυτή διατηρείτο μέχρι το τέλος και,βεβαίως δεν θα μπορούσε να γίνει διαφορικά, ούτε εκ μέρους, ούτε εκ μέρους ενός ανιδιοτελούς, ηθικού και ακεραίου ανθρώπου, όπως ήταν σε ολόκληρη τη ζωή του ο Διονύσης.

ΕΚΤΟΣ από τον «Ν.Κ» ο Διονύσης έδινε πάντα το παρών του και βοηθούσε όσο μπορούσε στην επιτυχία των εκδηλώσεων του ΚΚΑ, του ΚΚΕ (εσωτερικού), ενώ υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος και μόνιμος γραμματέας της Επιτροπής για την Αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα και κινητήρια δύναμη των αντιδικτατορικών εκδηλώσεων της παροικίας μας κατά τη διάρκεια της χούντας των συνταγματαρχών.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ, από τότε που επέστρεψε στην Ελλάδα (το 1986), δεν έπαψε να αγωνίζεται και να γράφει για ό,τι πίστευε και να βοηθά την ανανεωτική αριστερά με την οποία και διατηρούσε πάντα στενές σχέσεις.

ΑΛΛΑ και στην Ιθάκη που ζούσε δεν έπαψε ούτε στιγμή να ασχολείται με τα προβλήματα του νησιού και αφιέρωνε πολλές βδομάδες και μήνες κάθε χρόνο στην διάνοιξη των παλιών μονοπατιών της Ιθάκης που τα αφανίσει η μη χρήση και η βλάστηση.

ΑΛΛΑ και όταν δεν «άνοιγε» μονοπάτια, δεν παρέλειπε να μαζεύει σκουπίδια στο χωριό του τον Σταυρό, στις παραλίες όπου πήγαινε ή όπου αλλού τα έβρισκε. Τον ενδιέφερε ολόκληρο το νησί και, μάλιστα, περισσότερο από το σπίτι του.

ΟΜΗΡΙΚΟΥΣ καυγάδες έκανα μαζί του όταν πηγαίναμε για μπάνιο σε καμιά απόμακρη παραλία γιατί όταν τελειώναμε τον περίμενα με τις ώρες να μαζέψει τα σκουπίδια και τα αποτσίγαρα της παραλίας.

ΚΑΙ επειδή μέχρι εκεί πηγαίναμε πολλές φορές με τη μοτοσικλέτα μου, τον απειλούσα ότι θα τον άφηνα εκεί να τον φάνε τη νύχτα οι… λύκοι της Ιθάκης.

ΚΑΘΕ φορά που πήγαινα στην Ελλάδα, τον επισκεπτόμουν στην Ιθάκη, μιας και όπως μου έλεγε, το ισόγειο διαμέρισμα του σπιτιού που είχε χτίσει, το έχτισε για μένα…

ΔΕΝ θα ξεχάσω τις συζητήσεις μας τις καλοκαιρινές βραδιές στη μεγάλη βεράντα του σπιτιού του, που έβλεπε την θάλασσα και την Λευκάδα που είναι ακριβώς απέναντι.

ΗΤΑΝ μια μοναδική και σπάνια περίπτωση ανθρώπου ο Διονύσης. Ειλικρινής, τίμιος και δίκαιος μέχρι αφέλειας.

ΚΑΛΟ σου ταξίδι ρε Διονύση. Όλοι εμείς που σε γνωρίσαμε από κοντά και σε βάθος, θα συνεχίζουμε να σε θυμόμαστε γι’ αυτό που ήσουν και εμείς δεν θα προλάβουμε να γίνουμε…

ΜΠΑΜΠΗΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Εφημερίδα ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ*

Μια ιστορική φωτογραφία από το 1973. Ο Διονύσης με τον αχώριστο φίλο του Πάνο Γεροντάκη -με τον οποίο δεν έπαψαν ποτέ να μαλώνουν άγρια- διαβάζουν την έκτακτη έκδοση του «Ν.Κ» μετά το δεύτερο χουντικό πραξικόπημα, όταν ο Ιωαννίδης ανέτρεψε τον Παπαδόπουλο. H φωτογραφία αυτή συνόδευε την σχετική είδηση της εφημερίδας Herald και την έβγαλε ένας φωτογράφος της.

*Ο Νέος Κόσμος είναι ελληνική διεβδομαδιαία εφημερίδα που εκδίδεται στην Αυστραλία. Το πρώτο φύλλο εκδόθηκε τον Φεβρουάριο του 1957 στη Μελβούρνη, Το πρώτο φύλλο εκδόθηκε τον Φεβρουάριο του 1957 στη Μελβούρνη, αποτελώντας έναν ισχυρό συνδετικό κρίκο της ομογένειας και των ελλήνων μεταναστών με τη μητέρα πατρίδα. Κατά τη διάρκεια της επταετούς Δικτατορίας, ο Νέος Κόσμος αποτέλεσε εστία αντιδικτατορικού αγώνα στην παροικία της Αυστραλίας ενώ συνέβαλε στην πραγμάτωση επισκέψεων προσωπικοτήτων όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Μίκης Θεοδωράκης στη Μελβούρνη και το Σίδνεϋ. Η εφημερίδα εκδίδεται κάθε Δευτέρα και Πέμπτη, συμπεριλαμβανομένης και της αγγλικής της έκδοσης με το όνομα Neos Kosmos English Edition.