ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΑ ΑΝΑΓΛΥΦΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΤΩΝ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΕΨΗ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΑΝΑΚΤΟΡΟΥ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ ΔΙΑ ΧΕΙΡΟΣ ΠΡΟΣΑΛΕΝΤΗ.

Το Ανάκτορο Αγ. Μιχαήλ και Γεωργίου ή παλαιά ανάκτορα στην Κέρκυρα χτίστηκαν την περίοδο 1819-1824 από τον αρχτέκτoνα Sir George Whitmore, σαν διοικητικό κέντρο και κατοικία του Ύπατου Αρμοστή Sir Thomas Maitland. Χρησιμοποιήθηκαν επίσης ως έδρα της Ιονίου Γερουσίας και του τάγματος των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου. Είναι το σπουδαιότερο μνημείο της Αγγλοκρατίας, ρυθμού Αντιβασιλείας (Regency Style) από τα πρώτα νεοκλασικά έργα στην Ελλάδα κτισμένο από πέτρα Μάλτας. Σήμερα στεγάζει το Μουσείο Ασιατικής Τέχνης, τη Δημοτική Πινακοθήκη καθώς και γραφεία του Πανεπιστήμιου Ιονίων Νήσων.
Το κτίριο επιστέφεται με στηθαίο διακοσμημένο με εννιά μετόπες οι επτά από τις οποίες αποτελούν τα επτά εμβλήματα των Ιονίων Νήσων, έργο του Παύλου Προσαλέντη, του πρεσβύτερου (1784-1837) και των Μαλτέζων καλλιτεχνών Vincenzo και Ferdinando Dimech. Η επίστεψη του στηθαίου ήταν μια προσωποποίηση της μεγάλης Βρετανίας στον τύπο κολοσσιαίας γυναικείας μορφής, συνοδευόμενης από ένα ξαπλωμένο λέοντα στα πόδια της, το όλο σύμπλεγμα μέσα σε ένα απήδαλο καράβι, σύμβολο της Κέρκυρας. Το 1864 φεύγοντας οι Άγγλοι πήραν το άγαλμα της Βρετανίας στη Μάλτα και έκτοτε αγνοείται η τύχη του.

Εικ 1. Λευκάδα

Εικ. 2. Ιθάκη

Εικ. 3. Κεφαλονιά

Εικ. 4. Βάση επιγραφής με διακοσμητική άκανθο

Εικ. 5. Κέρκυρα

Εικ. 6. Βάση επιγραφής με διακοσμητική άκανθο

Εικ. 7. Ζάκυνθος

Εικ. 8. Παξοί

Εικ. 9. Κύθηρα

Οι θυρεοί των επτά νήσων είναι κατασκευασμένοι από μαλτεζόπετρα σε ανάγλυφο και αποτελούν σύμβολα των νησιών. Από αριστερά προς τα δεξιά για την Λευκάδα απεικονίζεται ο Πήγασος με τον Βελερεφόντη, για την Ιθάκη απεικονίζεται ο Οδυσσέας, για την Κεφαλονιά ο Κέφαλος κρατώντας δόρυ με τον πιστό του σκύλο Λαίλαπα με τις μαγικές ιδιότητες στο κυνήγι, για την Κέρκυρα γυναικεία μορφή, προσωποποίηση της πόλης, που κρατά στο δεξί της χέρι κέρας της αμάλθειας και από πίσω απεικονίζεται η «απήδαλος ναύς», το πλοίο δηλαδή χωρίς πηδάλιο – δείγμα και σύμβολο όχι μόνο της ναυτικής δεξιοσύνης των αρχαίων Φαιάκων, αλλά και της πνευματικής τους ρώμης, για την Ζάκυνθο απεικονίζεται ο ιδρυτής της Ζάκυνθος, που κρατά στο χέρι ένα φίδι, γιατί σύμφωνα με τον μύθο ελευθέρωσε το νησί από τα φίδια που το κατέκλυζαν, για τους Παξούς η τρίαινα του Ποσειδώνα, και τέλος για τα Κύθηρα η Αφροδίτη. Εκατέρωθεν της Κέρκυρας που αποτελεί την κεντρική μετόπη υπάρχουν δύο μετόπες με βάση επιγραφής και διακόσμηση άκανθας. Αξιοσημείωτο είναι ότι στα γλυπτά επικρατούν οι ανθρώπινες μορφές έναντι των διακοσμητικών μοτίβων, δείγμα ανώτερης τέχνης.
Οι φωτογραφίες έχουν τραβηχτεί το 1993 κατά τη διάρκεια της ανακαίνισής του ανακτόρου με επίβλεψη του Υπουργείου Πολιτισμού, εν όψει της Ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής. Τα γλυπτά ήταν ήδη από τότε αρκετά διαβρωμένα. Η μαλτεζόπετρα, ως πωρόλιθος ασβεστιτικής σύστασης, είναι ευάλωτη στη βροχή και τους μικροοργανισμούς. Πρόκειται για επώνυμα έργα της νεώτερης πολιτιστικής κληρονομιάς μας που χρήζουν προστασίας.

Κείμενο, φωτογραφίες: Γεωργιάννα (Ανίτα) Μωραΐτου
Δρ συντηρήτρια αρχαιοτήτων ΥΠΠΟΑ
18 Οκτωβρίου 2018