ΘΙΑΚΑ & ΑΛΛΑ: Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ Η ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
Πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να δώσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μεγαλύτερη προσοχή στα ζητήματα που απασχολούν θεσμικά την Τοπική Αυτοδιοίκηση της χώρας. Γιατί οι ΟΤΑ, ιδιαίτερα του πρώτου βαθμού, πρέπει να είναι άρρηκτα δεμένοι με την προστασία της υγείας των πολιτών αλλά και με την τοπική οικονομική ανάπτυξη, που περνούν αμφότερα μέσα από την αξιοποίηση των θεσμών που, όπως έχουν σήμερα, δεν αποδίδουν.
Γι’ αυτό πέραν του εκλογικού νόμου, στον οποίο πρέπει να κατοχυρωθεί και μάλιστα συνταγματικά κατά τουλάχιστον 90% η απλή αναλογική, υπάρχουν καίρια ζητήματα που όσο καθυστερεί η αντιμετώπισή τους σταματά η τοπική ανάπτυξη, η οποία μόνο μέσω της αληθινής αποκέντρωσης μπορεί να γίνει πράξη. Γιατί αυτό είναι το ζητούμενο.
Παρά τα όσα λένε τα “παπαγαλάκια” της συντήρησης, την Τοπική Αυτοδιοίκηση την θέλουν υποταγμένη και άβουλη. Θα καταγράψω λοιπόν μερικές σκέψεις μου με την ελπίδα να αποτελέσουν αφορμή για συζήτηση μεταξύ των αρμοδίων.
- Τα κέντρα υγείας
Τα κέντρα υγείας, ιδιαίτερα της νησιωτικής και επαρχιακής χώρας, στερούνται της τοπικής φροντίδας και εκπροσώπησης, με αποτέλεσμα τα περισσότερα να υπολειτουργούν ακόμη και στα προ της οικονομικής κρίσης χρόνια. Προτείνω λοιπόν τα συναρμόδια υπουργεία Εσωτερικών και Υγείας να προχωρήσουν σε μια απαραίτητη απόφαση, αναθέτοντας την αρμοδιότητα λειτουργίας των κέντρων υγείας όλης της χώρας στους δήμους, ταυτόχρονα όμως με τους οικονομικούς πόρους που διατίθενται τώρα για τα λειτουργικά και εν γένει έξοδά τους βάσει του υπάρχοντος οργανογράμματός τους. Με την ίδια απόφαση θα μπορούν οι δήμοι να προσθέτουν ιατρικές ειδικότητες ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες, οι οποίες όμως οικονομικά θα καλύπτονται αποκλειστικά από τον δημοτικό προϋπολογισμό. Ταυτόχρονα, οι δήμοι θα συστήσουν νομικό πρόσωπο με αποκλειστική αρμοδιότητα τη διαχείριση του κάθε κέντρου υγείας. Πιστεύω πως η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα δεχτεί την υψηλή αυτή αρμοδιότητα με τους παραπάνω όρους, γιατί είναι μέσα στη βασική κοινωνική της αποστολή.
- Τα λιμάνια
Όλα τα λιμάνια της χώρας, εκτός Πειραιά και Θεσσαλονίκης να περιέλθουν στην αρμοδιότητα της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Δηλαδή, κάθε δήμος θα ελέγχει και θα διαχειρίζεται τα λιμάνια που χωροταξικά ανήκουν στην Περιφέρειά του αποκλειστικά μέσω ενός νομικού προσώπου. Η έλλειψη αυτής της αρμοδιότητας έχει μειώσει σημαντικά τα έσοδα από τη δραστηριότητα των λιμανιών ιδιαίτερα στα τουριστικά νησιά και στις παράκτιες περιοχές. Είναι αίτημα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης εδώ και τρεις δεκαετίες, αλλά γραφειοκρατία και κάποια συναφή συνδικαλιστικά συμφέροντα πάντα έβαζαν φρένο, παρά τα ομόφωνα ψηφίσματα της ΚΕΔΚΕ και των πανελληνίων συνεδρίων της. Η μεσοβέζικη λύση των διαδημοτικών λιμενικών ταμείων εφευρέθηκε ουσιαστικά για να εξυπηρετούνται στις διοικήσεις κάποιοι ημέτεροι και να καλύπτονται σκανδαλώδεις πρακτικές.
Σημειώνω ότι στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα κέντρα υγείας και τα λιμάνια ανήκουν στους δήμους κάθε χώρας.
- Η τοπική ενημέρωση
Όλοι οι δήμοι της χώρας να μπορούν να ιδρύουν τοπικής εμβέλειας τοπικά κανάλια και ραδιοφωνικούς σταθμούς πληρώνοντας την άδεια με οικονομικά κριτήρια βάσει των προϋπολογισμών τους. Ιδιαίτερα οι δήμοι κάτω των 5.000 κατοίκων είναι ανάγκη να έχουν στα χέρια τους αυτό το μέσο ενημέρωσης, για να μπορούν να το αξιοποιούν προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, προάγοντας κυρίως τον πολιτισμό. Για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει στο Δ.Σ. του φορέα να είναι ισοδύναμη η συμμετοχή πλειοψηφίας και μειοψηφίας και η απόφαση της ίδρυσης στο Δημοτικό Συμβούλιο να λαμβάνεται με τα 2/3 των δημοτικών συμβούλων. Μόνο έτσι μπορεί να κατοχυρωθεί η πολυφωνία και ή αντικειμενική ενημέρωση.
- Τα κληροδοτήματα
Τα κληροδοτήματα γενικά διέπονται ακόμη από τον μεταξικό Νόμο 2038 του 1938, που έχει αφαιρέσει κάθε συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διοίκηση των κληροδοτημάτων και ακόμα οι διοικήσεις τους αλληλοδιορίζονται μέχρι να πεθάνουν και μάλιστα με κομματικά και συμφεροντολογικά κριτήρια. Τα περισσότερα ιδρύματα δεν έχουν κανένα έλεγχο από την τοπική κοινωνία και τις περισσότερες φορές όχι μόνο δεν εκπληρώνουν τη θέληση του διαθέτη αλλά και με τη φιλική αλληλοκάλυψη των μελών της διοίκησης έχουν γίνει ιδρύματα… φαντάσματα.
- Ο “Καλλικράτης”
Στα γενικότερα θεσμικά θέματα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ας αποφασίσουμε σύντομα την κατάργηση του «Καλλικράτη», που έθαψε την αυτονομία της και την ιδεολογία της. Πρέπει να καταργηθεί η αποκεντρωμένη κρατική διοίκηση και να δημιουργηθεί μια νέα ελληνική δομή στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ βαθμού. Γιατί μεταξύ των άλλων κακών που έχει επιφέρει, έχει καταργηθεί ουσιαστικά η λαϊκή συμμετοχή, λόγο της έλλειψης πόρων και αρμοδιοτήτων των ΟΤΑ αλλά και της αδιαφορίας των πολιτών να συμμετέχουν στα κοινά.
Χωρίς δυνατή και ανεξάρτητη από την πολιτεία Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν θα υπάρξει η επιδιωκόμενη ανάπτυξη, διότι μόνο αυτή μπορεί να δημιουργήσει τον απαραίτητο συνδετικό κρίκο μεταξύ της δημόσιας και ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε όλους τους τομείς. Γιατί μια σύγχρονη, αποκεντρωμένη και κοντά στην κοινωνία Τοπική Αυτοδιοίκηση θα είναι μια σημαντική βοήθεια στην προσπάθεια της κυβέρνησης για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου μας.
ΣΠΥΡΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ
